TBB Dergisi Özel Sayı

492

Feminist Hukuk Teorisinde Metodoloji

Bilinç yükseltme, araştırılan konuya etki eden araştırma sürecinin

tartışılmasından ibarettir. Bazı yazarlara göre bilinç yükseltme, araştır-

ma eyleminde “dişil konu” ile kadın araştırmacı arasındaki mesafeyi

azaltan gizli bir eylemdir. Feminist metodolojide bilinç yükseltme, araş-

tırma tekniklerinin merkezinde yer almakla önemli bir özellik taşımak-

tadır. Bilinç yükseltme, feministler tarafından çalışılan bir süreç olmanın

yanı sıra örneklerin, çalışılan konuların oldukça çeşitli olması üzerine

yerleştirilmiştir. Örneğin, kadınların deneyimleri. Kadınların hayat

hikâyelerinde yer alan tecavüz, boşanma, işsizlik, fiziksel kötüye kulla-

nım yapısal kırılma noktalarını oluşturmaktadır. Başka bir deyişle, bun-

lar yaşanıp tükenen deneyimler değildir, yaşandıkları dönemde, kişinin

gerek maddi gerekse manevi birçok değişiklik yaşamasına sebep olur ve

sonraki yaşam üzerinde çok büyük etkiye sahip olup dünyayı kavrayış

tarzına doğrudan etki etmektedirler. Tüm bu deneyimlerden sonra, sos-

yal aktörler kimliklerinin yeni yüzlerini güçlükle yaratmaktadırlar.

Bilinç yükseltme metodu, düşünümselliğin kullanıldığı bir metot-

tur. Bilinç yükseltme yöntemi, kadın hareketiyle yakından ilgili olan

diğer yöntemlere benzemektedir ve asıl olarak “self-awareness/ken-

dini farketme” sürecidir. Feminist disipline temel olan düşünümsellik

zaman zaman erken disiplin çalışmalarında bulunan bir fikir olarak

ortaya çıkmaktadır. Feminist bilimde, bilgi sosyolojisi yaklaşımı, kav-

rayışın kaynağı olarak düşünümselliğin rolünü göstermektedir. Dü-

şünümsellik sayesinde, feministlerin araştırma sürecinin doğasını de-

rinlemesine inceleme, eleştirel biçimde açıklama ve analitik yöntemle

araştırma eğilimi anlaşılır kılınmaktadır. Düşünümselliğin ana özelliği,

sosyolog ve antropologların alan çalışması deneyimlerine dair öyküle-

me geleneğine dayanmaktadır

. Bilginin kökleri, bireysel ve toplumsal

uygulamalarda bulunmaktadır. Deneyimler her gün yaşanan gerçek-

liklerden, gerçeklik ise deneyimlerden kaynaklanmaktadır. Gerçeklik

insanlar üzerinde farklı etkiye sahiptir. Erkeklerin ve kadınların ger-

çeklik tanımları da farklılık göstermektedir. Feminist araştırmacılar,

gerçekliği yeniden inşa etmekte, gerçekliğin yeniden inşasını insan

yaşamının yönlerini ve yaşam koşullarını erkeklerin vurgulamasından

farklı olarak vurgulamaktadırlar. Kadın baskı altında yer almaktadır ve

bu baskı, iki cinsiyet arasındaki farklılıktan ve toplumun değerlendir-

Fonow, a.g.e., s. 3.