TBB Dergisi Özel Sayı

489

TBB Dergisi 2017 (özel sayı)

Fatma Süzgün ŞAHİN

düşünülen ve incelenmeyen farklılıklar, kadınları avantajsız duruma

getiren kanunlar için bir gerekçelendirme aracı olarak hizmet göster-

mektedirler. Kadın soruları, kadınların pozisyonlarının, kadınların na-

sıl doğal karakterini değil de, toplumun düzenlemelerini yansıttığını

açığa çıkarmaktadır. Birçok feministin işaret ettiği önemli nokta, fark-

lılığın kadınların kendi içlerinde değil, ilişkilerde ve aile, iş alanları,

spor salonları, kulüpler gibi sosyal kurumlarda öğrenildiğidir. Açıkça

cinsiyet temeli üzerine ayrım gözetmeyen hukukun gizli etkilerinin

ortaya çıkarılmasında kadın soruları, sosyal yapıların normları nasıl

somutlaştırdığını kanıtlamaya yardım etmektedir. Söz konusu norm-

lar, kadınları örtülü bir şekilde farklı ve böylece ikincil hale getirmek-

tedirler. Bir metot olarak uygulandığı zaman, kadın soruları sorma,

olaylara hukukun uygulanması, olayların incelenmesi, vakaların tea-

müli değerlerinin araştırılması gibi hukuki analizlere karşı tümel bir

eleştiri metodudur.

Kadın soruları sorma metodu, kadınların somut ihtiyaçlarının te-

mel alınması suretiyle değerlendirilmesine dayanmaktadır. Bu metot-

ta, soyut kavramlardan uzaklaşma söz konusudur. Bu metodun temel

varsayımı, hukukun kadın ile başladığı, kadının soyut bir nesne değil,

somut varlık olduğudur. En temel amacı, erkekliğin maskesini düşür-

mek ve böylece hukuk alanında yapılacak reformlar için baskı oluştur-

maktır.

Bir diğer metodumuz,

feminist pratik uslamlama

dır. Feminist

pratik uslamlama, mahkemelerde uygulanan hukuki metotların mas-

kesini indirerek hukuki işlemlere dair yapılan araştırmalara kolaylık

sağlamaktadır.

Bazı feministler, uslamlama sürecine, kadınların er-

keklerden farklı yaklaştığını iddia etmektedirler. Onlara göre, kadınlar

durumlara ve koşullara çok daha fazla duyarlıdırlar, evrensel ilkele-

re ve genelleştirmelere özellikle kendi deneyimlerini beslemeyenle-

re karşı çıkmaktadırlar ve günlük hayat deneyimlerinin soyut adalet

uğruna ihmal edilmemesi gerektiğine inanmaktadırlar. Eğer tüm bu

iddialar ampirik olarak güçlendirilebilirse feministlerin bir çoğu genel

koşullardan hareketle uslamlama yapmanın, farklılık için ve iktidara

Bartlett, a.g.e., s.552

Barnett, a.g.e., s. 23.

Tove Stand Dahl, Women’s Law, An Introduction to Feminist Jurisprudence,

translated by, R. L. Craig, Norwegian University Press, 1987, Norway s. 23