TBB Dergisi Özel Sayı

96 / 497

95 TBB Dergisi 2017 (özel sayı) Kamile TÜRKOĞLU ÜSTÜN
yal hayatında olduğu gibi iş yaşamında da dezavantajlı konuma getir-
mektedir. Türkiye’de her ne kadar hukuki anlamda, soyut olarak ka-
dın-erkek eşitliği sağlanmış olsa da bu eşitlik uzun süreden beri kâğıt
üzerinde kalmaya devam etmektedir. 2 Dünya Ekonomik Forumu’nun
yayınladığı 2016 Toplumsal Cinsiyet Farkı Endeksi verilerine göre,
Türkiye, kadınların ekonomiye katılımında toplam 144 ülke içinde
130’uncu sırada yer almaktadır. 3 Diğer veriler de göstermektedir ki
kadın, iş yaşamında sırf kadın olduğu için kendisiyle eşit özelliklere
sahip bir erkekten daha az kazanmakta4 ve karar alıcı pozisyonlarda
daha az bulunmaktadır.5 Kadın bir yandan üstündeki anne, eş, gelin,
evlat, evinin hanımı gibi rolleri kotarmaya çalışırken diğer yandan iş
yaşamında katılmada ve üst görevlere getirilmede ayrımcı muameleye
maruz kalmaktadır. 6
2 TÜİK’in 2016 verilerine göre, Türkiye’de 2015 yılında, 25 ve daha yukarı yaşta
olan ve okuma yazma bilmeyen toplam nüfus oranı %5,4 iken bu oran erkekler-
de %1,8, kadınlarda %9’dur. Lise ve dengi okul mezunu olan 25 ve daha yukarı
yaştakilerin toplam nüfus içindeki oranı %19,5 iken bu oran erkeklerde %23,5,
kadınlarda %15,6’dır. Yüksekokul veya fakülte mezunu olan toplam nüfus oranı
%15,5 olup bu oran erkeklerde %17,9 kadınlarda ise %13,1’dir. Hanehalkı işgücü
araştırması sonuçlarına göre; 2015 yılında, Türkiye’de 15 ve daha yukarı yaştaki
nüfus içerisinde istihdam oranı %46 olup, bu oran erkeklerde %65, kadınlarda
ise %27,5’tir. Avrupa Birliği üye ülkelerinin istihdam oranı incelendiğinde; 2015
yılında kadın istihdam oranının en yüksek olduğu ülke %74 ile İsveç iken en dü-
şük olduğu ülke %42,5 ile Yunanistan’dır. Avrupa Birliği üye ülkelerinin ortalama
kadın istihdam oranı ise %60,4’tür. Yaşam memnuniyeti araştırması sonuçlarına
göre; 2016 yılında yaşadıkları çevrede gece yalnız yürürken kendilerini güvensiz
hissedenlerin oranı erkeklerde %15,2, kadınlarda %37’dir. Erkeklerin %71’i, ka-
dınların ise %47,5’i yaşadıkları çevrede kendilerini güvende hissetmektedir. “İsta-
tistiklerle Kadın, 2016”, Haber Bülteni, 7 Mart 2017, S. 24643,
3 The Global Gender Gap Report 2016,
gap-report-2016/economies/#economy=TUR Ayrıca TÜİK’in iş gücüne katılıma
ilişkin 2017 yılında Ağustos verilerine göre, kadınların iş gücüne katılma oranı
yüzde 34,3 iken erkeklerde bu oran yüzde 73,5’tir. İşgücü İstatistikleri, Ağustos
2017,
4 TÜİK’in verilerine göre 2014 yılında yükseköğretim mezunu bir erkek, yükseköğ-
retim mezunu bir kadından aylık 789 lira fazla kazanmaktadır. Diğer veriler de
incelendiğinde hangi eğitim durumunda olursa olsun erkekler aynı durumdaki
kadınlardan daha fazla kazanmaktadır. Cinsiyet ve eğitim durumuna göre aylık
ortalama brüt ücret ve yıllık ortalama brüt kazanç, 2014,
5 World Economic Forum, Infographics, The Global Gender Gap Report 2016, http://
=TUR
6 “Türkiye’nin demokrasi, insan hakları ve insani gelişmişlik sorunları ile birlikte
ciddi bir ‘kadın sorunu’ bulunmaktadır. Bu sorun ekonomi, eğitim, iş yaşamı ve
siyaset gibi toplumsal hayatın tüm noktalarında ciddi bir kadın-erkek eşitsizliği
şeklinde gözlenmektedir.” Kasım Akbaş, İlker Gökhan Şen, “Türkiye’de Kadına
Yönelik Pozitif Ayrımcılık: Kavram, Uygulama ve Toplumsal Algılar”, Anadolu