TBB Dergisi Özel Sayı

97 / 497

96 Kamu Hizmetine Girişte ve Yükselmede Kadınlara Pozitif Ayrımcılık Yapılması ...
Günümüzde açıkça anlaşılmıştır ki sadece genel anlamda hukuk
normlarıyla toplumsal cinsiyet eşitliğini7 vurgulamak veya ayrımcılığı
yasaklamak yeterli değildir; var olan fiili eşitsizliğin giderilmesi için
adımlar atılması gerekmektedir. Elbette, öncelikle toplumsal cinsiyet
algısını değiştirmek, bunun için de toplumsal cinsiyete ilişkin önyargı
ve klişelerin değiştirilmesi gerekmektedir.8 Türkiye’nin taraf olduğu
Medeni ve Siyasal Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme (MSHS); Ka-
dına Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi (CEDAW)
ve Kadına Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla
Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi (İstanbul Sözleşmesi),
üye devletlerin politikalarıyla bütün kurumlarında toplumsal cinsiyet
eşitliğine ilişkin bir bilinç oluşmasını9 ve mevcut cinsiyet eşitsizliğini
giderici politikalar üretilmesini ve önlemler alınmasını öngörmekte-
dir. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 10’uncu maddesi de 2004 ve
2010 yıllarında getirilen ek düzenlemelerle cinsiyete dayalı ayrımcılığı
yasaklamakta ve devlete eşitliği sağlama görevi vermektedir. Bu dü-
zenlemeler birlikte değerlendirildiğinde devletlerin öncelikle ayrımcı-
lık yapmama şeklinde bir negatif yükümlülüğü ve daha sonra da bu
ayrımcılığı ortadan kaldırma şeklinde pozitif bir yükümlüğü olduğu
görülmektedir.10 Mevcut fiili cinsiyet eşitsizliğini gidermede kısa za-
manda sonuç verecek ve toplumdaki cinsiyet algılarını kırmayı sağ-
layacak “pozitif ayrımcılık” uygulamaları bu açıdan dikkate değerdir.
Zira maddi anlamda eşitlik ilkesi, aynı zamanda süre gelen eşitsizliği
Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Eylül 2013, C. 13, s. 166; “İstihdam ve sosyal
politikada, kadın-erkek eşitliği alanında, kadınlar, ağırlıklı olarak düşük beceri
gerektiren işlerde istihdam edilmeye devam etmektedir ve yönetici kademele-
rinde kadın temsil oranı son derece düşüktür. Kadın ile erkek arasındaki ücret
farklılıkları sorun olmaya devam etmektedir. Çalışan ebeveynlerin kısmi süreli
çalışmasına ilişkin düzenleme kabul edilmiştir. Uzun süreli bakım da dâhil olmak
üzere, çocukların, yaşlı ve hasta kişilerin bakımına yönelik kurum ve hizmetlerin
yetersiz olması, bakım sorumluluğu konusunda toplumsal cinsiyet önyargıları ne-
deniyle, kadınların istihdamını engellemeye devam etmektedir.” AB 2016 Türkiye
Raporu, s. 59,
7 Toplumsal cinsiyet eşitliği, kadın ve erkeğin cinsiyetlerinden bağımsız olarak kay-
naklara ve hizmetlere eşit olarak erişmesi ile haklarını eşit şekilde kullanmasıdır.
Tosun, s. 9.
8 Gülriz Uygur, “Kadına Yönelik Şiddeti Önlemede Toplumsal Cinsiyet Eşitliğinin
Önemi”, Dini Araştırmalar, 2019, C. 19, S. 49, s. 211.
9 Uygur, s. 211.
10 Tosun, s. 9.