TBB Dergisi Özel Sayı

TBB Dergisi 2017 (özel sayı)

Kamile TÜRKOĞLU ÜSTÜN

gidermek için pozitif ayrımcılık yapılmasını da gerektirmektedir.

İşe

alınmada ve üst düzey pozisyonlara yükselmede kadınlara kota ayrıl-

ması geçici ama etkili bir pozitif ayrımcılık uygulaması olarak karşımı-

za çıkmaktadır.

Kamu sektöründe, objektif idare hukuku kuralları egemen oldu-

ğundan bu alanda kadın-erkek eşitliğini sağlamaya yönelik alınacak

pozitif ayrımcılık önlemleri daha etkili olacaktır. Bu nedenle çalış-

mamızda Anayasal olarak da önü açılan kota uygulamalarının kamu

hizmetine girişte ve yükselmede uygulanması önerilmektedir. Ay-

rımcılığın kaldırılarak çeşitliliğin sağlandığı, eşitliğe ilişkin hedeflerin

karşılandığı bir kamu sektörü, özel sektör için de örnek olacaktır.

Avrupa Birliği de üye devletlere iç hukuklarında iş yaşamında kadın-

erkek eşitliğinin sağlanmasına yönelik pozitif adım atma yükümlülü-

ğü vermiştir. Kamu hizmetine girişte ve yükselmede kota uygulama-

sı Almanya ve Fransa’da kanuni düzenlemelere konu olmuş ve hızla

sonuçlarını vermiştir. Bu çalışmada önce kamu hizmetine girme ve

yükselmede mevcut normatif ve fiili durum eşitlik ilkesi açısından ele

alındıktan sonra pozitif ayrımcılık kavramı kısaca açıklanarak Avrupa

Birliği’nin konuya yaklaşımı ile Fransa ve Almanya’nın kamuda uygu-

ladığı pozitif ayrımcılık politikası ve kota uygulamaları incelenecektir.

1. Türk Hukukunda Normatif Açıdan Kamu Hizmetine Girme ve

Yükselmede Cinsiyet Eşitliği

Türk hukukunda mevcut Anayasal normlar genel anlamda kadın-

erkek eşitliğini sağlamakla kalmamakta aynı zamanda filli anlamda

“Eşitlik ilkesi, ayrımcılık yasağı ve pozitif ayrımcılık birbirleri ile iç içe giren kav-

ramlardır. Kişinin din, dil, cinsiyet, siyasi görüş ve etnik kökeni nedeni ile bir

ayrımcılığa uğraması karşısında bu kişilere ayrımcılık yapılmaması ve diğerleri

konumuna getirilmemeleri bir bakıma eşit davranma ilkesini gerekli kılar. Böyle

bir ayrım olmaksızın bazı kişilere diğerlerine göre eşit davranılmaması karşısında

benzerler arasında bir olumsuzluğu gidermek de gene eşit davranma ilkesini dev-

reye sokar. Pozitif ayrımcılık da sonuçta var olan bir eşitsizliğin giderilmesi için

bu defa pozitif ayrımcılığın uygulanmasını gerekli kılar ki bu da sonuçta bir eşit

işlem yükümlülüğüdür.” Devrim Ulucan, “Eşitlik İlkesi ve Pozitif Ayrımcılık”,

Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi

, C. 15, Özel Sayı, s. 376. “Kısaca,

pozitif ayrımcılık; eşitlik ve ayrımcılık yasağı ilkelerinden ayrılmanın meşru bir

çerçevesini çizer.” Akbaş, Şen, s. 168.

Edward J. Kellough, Understanding Affirmative Action, ed. by E. Kellough, Geor-

getown University Press, 2006, s. 80.