143 / 521
Geçmişten Günümüze Azınlık Vakıflarının Mal Edinmeleri Sorunu
142
5737 sayılı Yasa’nın 2. maddesinde
“Bu Kanunun uygulanmasın
da milletlerarası mütekabiliyet ilkesi saklıdır”
hükmüne yer verilmiş ve
Yasa’nın TBMM’de yapılan görüşmeleri sırasında, bundan kastedile-
nin Yunanistan’daki Vakıflar Yasası olduğu ifade edilmişse de bu hük-
mün pratikte bir anlam ifade etmediği ortadadır.
Çalışmamızın “Lozan Antlaşması’nın 45. Maddesi” başlıklı bö-
lümünde mensupları Türk vatandaşı olan cemaat vakıfları hakkında
mütekabiliyet ilkesinin uygulanamayacağı ayrıntılı bir şekilde anlatıl-
dığından, söz konusu bölüme atıfta bulunmakla yetiniyoruz.
Kaldı ki, Yunanistan tarafından Şubat 2008 tarihinde kabul edi-
len “Batı Trakya Müslüman Azınlığının Vakıf ve Taşınmazlarının Yö-
netim ve İdaresine İlişkin Yasa Tasarısı”nın ilgili hükümleri incelen-
diğinde, Yasa’nın 3. maddesinin beşinci fıkrasındaki
“Vakıf taşınmaz
veya taşınmazlarının satışı, ipotek kaydı, vakfa ait taşınmazın kat karşılığı
müteahhite verilmesi, taşınmaz satın alımı ve başka bir vakfa mali yardım
ve destek de dahil olmak üzere, vakıf gelirlerinin her türlü yönetim ve idaresi
yetkili Müftünün olumlu görüş beyan etmesinden sonra gerçekleşir.”
şeklin-
deki hükümden, Yunanistan’daki Türk azınlığa ait vakıfların Yetkili
Müftü’nün olumlu görüşü üzerine taşınmaz mal satın alabileceği de
anlaşılmaktadır. Buradaki Yetkili Müftü ibaresinin Yunan Hüküme-
tince atanan Müftü’yü ifade ettiği açık olmakla birlikte, sonuçta, Batı
Trakya Türklerine ait vakıfların taşınmazları üzerinde tasarruf yetki-
leri bulunmaktadır.
3.2.2.4. Anayasa Mahkemesinin Konuya İlişkin Yaklaşımı
Cemaat vakıflarının taşınmaz mal edinmelerine ilişkin olarak
Anayasa Mahkemesinin önüne iki dava gelmiştir.
Bu davalardan birincisi, yürürlükten kaldırılan 2762 sayılı Vakıflar
Kanunu’nun 1. maddesine 3.8.2002 günlü, 4771 sayılı Yasa’nın 4. mad-
desiyle eklenen
“Cemaat vakıfları, vakfiyeleri olup olmadığına bakılmaksı
zın, Bakanlar Kurulunun izniyle dini, hayrî , sosyal, eğitsel, sıhhî ve kültürel
alanlardaki ihtiyaçlarını karşılamak üzere taşınmaz mal edinebilirler ve taşın
maz malları üzerinde tasarrufta bulunabilirler.”
şeklindeki altıncı fıkranın
iptaline ilişkindir. Anayasa Mahkemesi, 27.12.2002 günlü, E. 2002/146,
K. 2002/201 sayılı kararıyla, cemaat vakıflarına Bakanlar Kurulundan
izin almak koşuluyla, fıkrada belirtilen alanlarda taşınmaz mal edi-