50 / 521
hakemli
makaleler / refered articles
“CATCH-ALL” SİYASİ PARTİLER
CATCH ALL POLITICAL PARTIES
Sançar Sefer SÜER*
Özet :
Siyasi parti sistemleri ve tipolojileri, 20. yüzyılın başlarından
itibaren, bilim adamları tarafından tasnife çalışmıştır. Bu çalışmalar için-
de, Kirchheimer’ın
“catch-all”
teorisi, parti sistemlerinde günümüzde
gerçekleşen birçok değişikliğe ışık tutabilecek niteliktedir.
Siyasi partilerde ideolojik söylemlerin yumuşatılması, geleneksel
sınıfsal taban dışındaki kitlelere açılım, örgütün ve üyelerin önemini
kaybetmesi ve partilerin merkeze ve birbirlerine yaklaşması olarak
özetlenebilecek catch-all partileşme sürecini Kirchheimer’ın kaçınılmaz
bir gidişat gibi algılaması, öğretide eleştirilmiştir. Birçok ülkede, catch-
all eğilimli partiler görülmekle birlikte, her yönüyle Kirchheimer’ın tari-
fine uyan bir catch-all parti bulmak imkansız gibi görünmektedir. An-
cak, Kirchheimer’ın elindeki veriler itibarıyla vardığı sonuçların doğru
olduğu görülmektedir.
Diğer yandan, catch-all eğilimli partilerin siyasi katılma ve siyasi
devşirme bakımından kitlelere açık olmamaları, siyaseti sırf iktidara
gelme ve devlet yönetme vasıtası olarak görmeleri, kitlelerin beklenti
ve fikirlerinin seslendirilmesi konusunda hassasiyet taşımamaları, va-
tandaşların demokratik düzenden beklentilerinin karşılanması nokta-
sında zafiyet doğurabilecek hususlar olarak göze çarpmaktadır.
Batı Avrupa ve ABD’de başlıca örnekleri görülen
“catch-all”
parti-
lerin, ülkemizde de örneklerinin bulunduğu genel kabul görmektedir.
Anahtar Kelimeler :
Siyasi partiler, siyasi parti tipolojileri, parti sis-
temleri, catch all parti, herkesi kucaklayan parti, Kirchheimer
Abstract :
Political party systems and typologies have been tried
to be classified by scholars as of early 20th century. Among these
studies,
“catch-all”
theory by Kirchheimer may shed light to some
contemporary evolvements in party systems.
Kirchheimer’s perception of
“catch-all”
process -which can be
summarised as softening of ideological rhetoric at political parties,
expansion to masses other than traditional class-based electorate,
loss of importance of party members and convergence of parties to
the center as well as each other – as an unavoidable course has been
criticized in the doctrine. Although one may find catch-all tended
parties in many countries, it is still nearly impossible to find a party
that fits strictly to Kirchheimer’s depiction. However, we should give
Kirchhiemer his due by admitting that his conclusions are well matched
to the data at his hand.
1
*
TOBB Ticaret ve TIR Dairesi Başkanı, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü-
sü Kamu Hukuku Doktora Öğrencisi