TBB Dergisi 97. Sayı

Soybağının Reddi

354

I- SOYBAĞININ REDDİ

A- Soybağının Reddi Kavramı

Soybağının reddi kavramını açıklamadan önce ‘soybağı’ kelime-

sinin ifade ettiği anlamı değerlendirmek kavramın açıklanması ba-

kımından yerinde olacaktır. ‘Soybağı’ terimi, 743 sayılı eski Medeni

Kanun’un kullandığı ‘nesep’ teriminin yerine, 4721 sayılı Yeni Mede-

ni Kanun tarafından hukuk diline kazandırılan bir terimdir. Soybağı

terimi biri geniş anlamda diğeri dar anlamda olmak üzere iki farklı

anlamda kullanılır. Geniş anlamda soybağı, bir kimse ile onun ataları

(üstsoyu) arasındaki biyolojik ve doğal bağlantıyı, dar anlamda soy-

bağı ise yalnızca çocuklarla ana ve babaları arasındaki bağlantıyı ifade

eder

. Yeni Medeni Kanun’un aile hukuku kitabında düzenlenmiş olan

soybağı bu dar anlamdaki soybağıdır

. (MK m.282 vd.)

Soybağının reddi, yenilik doğuran bir dava niteliği taşıyan soyba-

ğının reddi davasının açılarak babalık karinesinin

çürütülmesini ve

böylece çocuk ile baba arasındaki soybağının ortadan kaldırılmasını

ifade eder

MK m.285’de kabul edilmiş olan ‘babalık karinesi’ doğuran kadı-

nın analığı karinesi gibi kesin bir karine olmayıp adi bir karinedir

Babalık karinesi adi bir karine olduğu için aksini ispat etmek ve bu

karineyi çürütmek mümkündür. Bu anlamda babalık karinesinin çü-

1 Akıntürk Turgut,

Türk Medeni Hukuku, C.2, Aile Hukuku,

İstanbul 2002, s.313-314;

Arsebük Esat,

Medeni Hukuk, C.II,

Ankara 1940, s.370-371;Kırkbeşoğlu Nagehan,

Soybağı Alanında Biyoetik ve Hukuk Sorunlar

ı, Yayınlanmamış YLT, İstanbul 2005,

s.6; ��

Aytaç İsmail, Yardımcı Üreme Tekniklerinin Nesep Hukuku Açısından İnce-

lenmesi,

http://www.yayin.adalet.gov.tr/11_sayi%20içerik/İSMAİL%20AYTAÇ.htm

2 Akıntürk, s.314.

3 Babalık Karinesinin düzenlendiği MK m.285’e göre

“Evlilik devam ederken veya ev-

liliğin sona ermesinden başlayarak üç yüz gün içinde doğan çocuğun babası kocadır. Bu

süre geçtikten sonra doğan çocuğun kocaya bağlanması ananın evlilik sırasında gebe kal-

dığının ispatıyla mümkündür. Kocanın gaipliğine karar verilmesi halinde üç yüz günlük

süre ölüm tehlikesi veya son haber tarihinden itibaren işlemeye başlar.”

Madde hük-

müne göre evlilik ürünü olan çocukların hukuken babası karine olarak kocadır.

Evlilik ürünü olan bu çocuklar yönünden kocayı baba sayan bu karineye ‘babalık

karinesi’ denilir. (Akıntürk, s.321)

4 Schwenzer, Art.256, Nr.1 (Dural Mustafa/Öğüz Tufan/Gümüş Alper,

Türk Özel

Hukuku, C.III

, İstanbul 2005, s.441’den naklen)

5 Serozan Rona, Çocuk Hukuku, İstanbul 2005, s.176; Gençcan Ömer Uğur,

743 ve

4721 sayılı Türk Medeni Kanununa Göre Soybağının Kurulması, Reddi, Düzeltilmesi,

İtiraz Davaları ve Soybağının Hükümleri

, Ankara 2002, s.196-197; Akıntürk, s.327.