89 / 465
Hukuksal Romantizm
88
altında tutarak makro iktidardan üretilen mikro iktidarı bütün top-
lumsal kesimlere dayatmaktır. Bu yolla nihayetinde resmi olarak ge-
çerli kılınan ve uygulanan hukuk yoluyla bütün insani ilişkiler meta
haline getirilir.
34
İktidarlaşmanın amacı da metalaşan beşeri ilişkilerden üretilen
her türlü metaya sahip olmak veya metayı denetim altında tutmaktır.
Bunun anlamı araç değerlere sahip olmak için öncelikle insanın araç
değer haline getirilmesi ile ona içkin bütün yaşam alanlarının hukuk-
laştırılması yoluyla mekanik ve ruhsuz ya da organik ve araçsal bir
hayatın,
“büyük gözaltının”
insana, açık ya da kapalı olarak kabul et-
tirilmesidir. Bu işlevsellik açıkça yerine getirilmek yerine daha ince
işlemler yoluyla daima hukukun soyut ve ütopik savlarının ikna edi-
ciliğine dayandırılır.
Bu nedenle hukukun üstünlüğü savının karşılaşacağı ilk ve son
soru hangi hukukun üstünlüğü sorusudur. Bütün hukuksal çıkarımla-
rın bu karşıt sav üzerinden gerçeklikleri sınanır. Gerçekten bir hukuk
üstün olacaktır, ezilenlerin hukuku mu, varsılların hukuku mu, yoksa
politbüronun hukuku mu? Daha iyimser bir yorumla doğal ve insa-
ni çıkar ve yararlar arasında insancıl ve medeni dengeler ve savunma
hatları kuracak bir hukukun üstülüğü mü?
Hukuksal üstünlük çatışması, oligarşik eğilimin eşitliğe evrilmeye
zorlanması veya başka bir rakip oligarşik tarzın yeni bir iktidar savıyla
egemenlik ilişkisini kendine dönüştürmeye kalkışması sırasında orta-
ya çıkar.
35
Burada hukuk tarafsızlığından, bağımsızlığından, kamusal-
lığından uzaklaştırılarak baskın oligarşik söylemin kafesine girmeye
zorlanır. Hukuka egemen olmak yeni bir rejim inşa etmeye yol açmak,
yeni bir sınıfın hak elde etmesinin aracı olma anlamına gelir ve bu hu-
kuk rejimi yeni bir oligarşinin yasasını oluşturur. Bu her zaman şiddet
tekelini ele geçirmek, devletin kanıksanmış ve bağımlılığa yol açan sa-
nal meşruiyeti üzerinden inşa edilir. Siyasal iktidar veya devletin sağ-
ladığı iktidar olanakları ve bu iktidara tapınma olmaksızın oligarşik
bir hukuk rejimi yaratılamaz.
34
Louis Althusser; İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları, İthaki, Çev. Alp
Tümertekin, İstanbul 2003, s.67.
35
Türkiye özelinde örnek süreçlerin oluşumu için bkz. Ertekin, s.1 vd.; Can, s.97 vd..