157 / 529
Meskenlerden Elde Edilen Kira Gelirlerinin Vergilendirilmesi
156
II- VERGİYE TABİ KİRA GELİRLERİ
Gayrimenkullerin mesken olarak kira verilmesinden elde edilen
kira gelirlerinin vergilendirilmesinde; mükellefler gerçek gider ya da
götürü gider usulleri arasında tercih yapabilmektedirler.
Diğer bir
anlatımla
,
GVK
1
mükelleflere vergiye tabi kira gelirlerinin belirlen-
mesinde, tercihlerine göre uygulayabilecekleri gerçek ve götürü gider
usullerini sunmakta; mükelleflerin ise seçtikleri yöntemi beyanname
bazında kullanmaları icap etmektedir.
A- GERÇEK GİDER USULÜ
Mükelleflerin gayrimenkul
2
sermaye iratlarının tespitinde gerçek
usulü seçmeleri bağlamında kısıtlama bulunmamaktadır.
3
Gerçek gi-
der usulünde; gayrimenkullerin kiralanmasından elde edilen
4
gayrisa-
fi hâsılattan, belgeye dayalı gerçek giderlerin düşülmesi ile elde edilen
gayrimenkul sermaye iradı hesaplanmaktadır.
5
Bu itibarla, mükelleflerin
elde ettikleri kira gelirlerinin vergilendirilmesinde gerçek gider usulünü
tercih etmeleri durumunda; safi iradın belirlenmesi açısından indirilecek
giderler GVK’nın 74’üncü maddesinde hüküm altına alınmaktadır.
1
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu, Kabul Tarihi: 31/12/1960; Resmi Gazete Sayısı/
Tarihi : 10700 - 6/1/1961.
2
Gayrimenkul; sözcük anlamıyla
“taşınmaz mal”
anlamı taşımakla beraber; ver-
gi hukuku bağlamında gayrimenkuller; tüm taşınmazlar ile ilgili taşınmazların
mütemmim cüzleri, teferruatları, tesisat ve makineler, gemiler ve diğer taşıtlar
ile maddi olmayan hakları kapsamaktadır. Bkz. Ejder Yılmaz, Hukuk Sözlüğü,
Yetkin Yayınları, Ankara, 2005, s. 400; Yusuf Kıldiş,
“Gelir Vergisi Kanunu’nda Yer
Alan Gayrimenkul Kavramı ve Gayrimenkul Sermaye İratlarının Vergilendirilmesi ile
İlgili Özellikli Durumlar”,
Vergi Dünyası, Sayı: 332, Nisan 2009, s. 179.
3
Doğan Şenyüz, Mehmet Yüce, Adnan Gerçek,
Türk Vergi Sistemi Dersleri
,
Ekin
Basım Yayın Dağıtım, Bursa, 2011, s. 81.
4
Gayrimenkul sermaye iratlarında elde etme
“tahsil esası”
na bağlanmaktadır.
GVK’nu uyarınca tahsil; nakdi ve ayni bir şekilde elde edilmiş değerleri içermek-
tedir. Ayni tahsilatın söz konusu olması durumunda; GVK’nın 72’nci maddesine
göre; “Ayın olarak tahsil edilen kiralar, Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre em-
sal bedeli ile paraya çevrilir”. Ayrıca, ilgili madde hükmü uyarınca; geçmiş yıllara
ait tahsil edilen kiralar, tahsil edildiği yılın iradı olarak değerlendirilirken; gelecek
yıllara ait olup peşin olarak tahsil edilen kiralar ise ait oldukları yılların hâsılatı
sayılmaktadır.
Döviz karşılığı tahsil edilen kira bedelleri açısından ise; ilgili tutarın TL’ye çevril-
mesinde kiranın ödendiği tarihteki borsa rayici ile borsa rayicinin bulunmaması
durumunda ise; Maliye Bakanlığı tarafından belirlenen kur üzerinden hesaplama-
lar yapılmalıdır. Bkz. Bumin Doğrusöz,
“Kira Gelirlerinin Vergilendirilmesinde Bazı
Sorunlar”
,
Yaklaşım Dergisi
,
Sayı: 121, Ocak 2003, s. 40.
5
Doğan Şenyüz, Mehmet Yüce, Adnan Gerçek,
a.g.e
.,
s. 81.