161 / 529
Meskenlerden Elde Edilen Kira Gelirlerinin Vergilendirilmesi
160
• Kiraya verilen mal ve haklarla ilgili olarak sözleşmeye kanuna
veya ilama istinaden ödenen zarar, ziyan ve tazminatlardır.
17
Konuya ilişkin olarak belirtilmesi gereken; mükelleflerin kira gelir-
lerinin belirlenmesinde hükmün uygulanması açısından para cezaları
ve vergi cezalarını hâsılatlarından gider olarak indiremeyecekleridir.
Yukarıda da belirtildiği üzere; kira gelirlerinin saptanmasında
gerçek gider usulünü seçen mükelleflerin kiraya verdikleri gayrimen-
kullere ilişkin gider veya harcamalara ait belgeleri beyannamelerine
ekleyerek vergi dairelerine vermeleri gerekmese de, ilgili belgelerin
zamanaşımı süresi itibarıyla muhafazası ve talep edildiği durumda ib-
razı gerekmektedir. Ayrıca, gerçek gider usulünü seçen vergi mükel-
lefleri, istisna ve giderleri elde ettikleri hâsılattan indirmeleri netice-
sinde tespit ettikleri vergiye tabi kazançlarından, özel sigorta, bireysel
emeklilik primleri
18
ve mükellefin kendisi, eşi ve çocukları için yaptığı
eğitim ve sağlık harcamaları
19
gibi GVK’nın 89’uncu maddesinde hü-
küm altına alınan diğer harcamaları
20
da indirebilmektedirler.
17
Ödenen tazminatların ödeyen kişinin şahsi kusurundan doğması halinde gider
olarak indirilmeleri söz konusu olamamaktadır. Bkz. Doğan Şenyüz, Mehmet
Yüce, Adnan Gerçek, a.g.e., s. 86.
18
GVK’nın 89’uncu maddesinin 1 numaralı fıkrası uyarınca;
“beyan edilen gelirin %
10’unu (bireysel emeklilik sistemi dışındaki şahıs sigorta primleri için, beyan edilen gelirin
% 5’ini) ve asgarî ücretin yıllık tutarını aşmamak şartıyla, mükellefin şahsına, eşine ve
küçük çocuklarına ait hayat, ölüm, kaza, hastalık, sakatlık, analık, doğum ve tahsil gibi
şahıs sigorta primleri ile bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payları (sigortanın veya
emeklilik sözleşmesinin Türkiye’de kâin ve merkezi Türkiye’de bulunan bir sigorta veya
emeklilik şirketi nezdinde akdedilmiş olması, prim ve katkı tutarlarının gelirin elde edildiği
yılda ödenmiş olması ve ücret geliri elde edenlerin ücretlerinin safi tutarının hesaplanması
sırasında ayrıca indirilmemiş bulunması şartıyla, eşlerin veya çocukların ayrı beyanname
vermeleri halinde, bunlara ait prim ve katkı payları kendi gelirlerinden indirilir)”.
19
İndirilecek giderlere ilişkin madde hükmünün ikinci fıkrası uyarınca;
“beyan edi�
len gelirin % 10›unu aşmaması, Türkiye›de yapılması ve gelir veya kurumlar vergisi mü�
kellefiyeti bulunan gerçek veya tüzel kişilerden alınacak belgelerle tevsik edilmesi şartıyla,
mükellefin kendisi, eşi ve küçük çocuklarına ilişkin olarak yapılan eğitim ve sağlık har�
camaları (mükerrer 121 inci madde çerçevesinde eğitim ve sağlık harcamaları nedeniyle
vergi indiriminden yararlanan ücretliler, aynı harcamalarını bu hükümden yararlanarak
matrahlarından indiremezler)”.
Bahse konu katkı payları, sigortanın merkezi Türkiye’de bulunan bir sigorta şirke-
tince yapılmış olması, primlerin gelirin elde edildiği yılda ödenmiş olması, mükel-
lefin ücret gelirinin mevcudiyeti durumunda, ücret matrahının belirlenmesinde
dikkate alınmamış olması, eşlerin ya da çocukların ayrıca beyanname verdikleri
durumlarda ilgili beyannamelerde gösterilmemiş olması icap etmektedir. Bkz.
Bumin Doğrusöz,
“Kira Gelirlerinin Vergilendirilmesinde Bazı Sorunlar”
, s. 40.
20
Çalışmada konunun bütünlüğünü bozmamak açısından ilgili madde hükmüne
değinilmekle beraber, “diğer harcamalara” ayrıntılı olarak yer verilmemektedir.