196 / 529
TBB Dergisi 2012 (98)
Candan ALBAYRAK
195
İş Kanunu’muzla düzenlenmiş olan
“çalışma koşullarında değişiklik
ve iş sözleşmesinin feshi”
başlıklı 22. maddesi gereğince, işverenler iş
sözleşmesiyle veya iş sözleşmesinin eki niteliğindeki personel yönet-
meliği ve benzeri kaynaklar ya da işyeri uygulamasıyla oluşan çalışma
koşullarında esaslı bir değişiklik yapmak isterse, bu değişikliği ancak
işçiye yazılı olarak bildirmek suretiyle yapabilir. Yazılı bildirim şek-
line uyulmazsa ve değişiklik işçi tarafından altı işgünü içinde yazılı
olarak kabul edilmezse, bu değişiklik işçiyi bağlamayacaktır.
Özellikle ekonomik kriz dönemlerinde işverenler ücrette indirim
yoluna gitmektedirler. Ücret indirimi ise, İş Kanunu m. 22 anlamında
esaslı bir değişiklik olduğu için işverenin bu değişikliği işçiye yazılı
olarak bildirmesi ve işçinin yazılı rızasını alması gerekmektedir. Do-
layısıyla 22. maddede öngörülen usulde yapılmayan değişikler işçiyi
bağlamayacağından işveren ücret indirimi yapamayacaktır. Eğer işve-
ren tarafından tek taraflı bir kararla ücret indirimi yapılırsa işçi iş söz-
leşmesini İş Kanunu m. 24/II gereğince haklı nedenle feshedebilecektir.
Fakat ne yazık ki, özellikle ekonomik kriz dönemlerinde sıkça rastlanı-
lan ve işveren tarafından tek taraflı bir kararla uygulanan ücret indiri-
mine işçi boyun eğmekte ve işini kaybetme korkusuyla sesini çıkarma-
maktadır. Kanunla korunan işçi uygulamada korunamamaktadır.
3.2.3.2. Ücretsiz İzin Uygulaması
İş kanunu m. 56/VI’ya göre,
“yıllık ücretli izinleri işyerinin kurulu
bulunduğu yerden başka bir yerde geçirecek olanlara istemde bulunmaları ve
bu hususu belgelemeleri koşulu ile gidiş ve dönüşlerinde yolda geçecek sü�
releri karşılamak üzere işveren toplam dört güne kadar ücretsiz izin vermek
zorundadır…”
Yine, İş Kanunu m. 74/V’e göre,
“İsteği halinde kadın işçi�
ye, on altı haftalık sürenin tamamlanmasından veya çoğul gebelik halinde on
sekiz haftalık süreden sonra altı aya kadar ücretsiz izin verilir…”
Son olarak
İş Kanununun
“yıllık izin bakımından çalışılmış gibi sayılan haller”
baş-
lıklı 55. maddesinin (j) fıkrasında
“İşveren tarafından verilen diğer izinler
…”
sayılmıştır. Burada sözü edilen izinler, işverenin kendi takdiri ile
işçiye verdiği ücretli ve ücretsiz izinlerdir.
Yukarıda sayılan maddeler dışında İş Kanunu’nda ücretsiz izin
ile ilgili herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır. Bununla birlikte,