TBB Dergisi 98. Sayı

AİHM Türkiye Raporu

464

soruşturulması ve kovuşturulması için idari ön izin alma ge-

reği: Devlet memurlarının bu tür davalarda yargılanması için

idari izin gerektiren 4483 Sayılı Kanun, işkence ve kötü mua-

mele dışında kalan suçlara uygulanmaya devam etmekte ve

bu kanunun cezasızlığın önemli kaynaklarından biri olduğu

görülmektedir. Bu nedenle Komiser, son yıllarda AİHS’nin 3.

maddesi (işkencenin yasaklanması) bakımından kaydedilen

gelişmelerin, AİHS’nin 2. maddesine (yaşam hakkı) aktarıla-

mamasından endişe duymaktadır. Ayrıca Komiser, işkence

davalarında bile, savcıların suçlamayı “görevin kötüye kul-

lanılması” gibi diğer TCK maddelerine dayandırmayı -ki bu,

göreceli olarak daha hafif cezalar verilmesini ve idari ön izin

alınması zorunluluğunu getirmektedir- tercih ettiği örnekler

olduğuna dikkat etmektedir.

49. 2005 yılında yeni TCMK yürürlüğe girdikten sonra verilen karar-

lar dahil, AİHM’in verdiği son kararların, Türkiye’de cezasızlık

sorununun yapısal özelliğini doğruladığı görülmektedir. Özel-

likle, 2011’de

Serdar Güzel -Türkiye

davasında

, AİHM, ilgili polis

memurlarına karşı yürütülen cezai takibatın yetersiz olduğu hük-

müne varmıştır (işkence suçlamaları Aralık 2006’da zamanaşımı

nedeniyle düşmüştür). AİHM, en son kabul edilen TCMK uyarın-

ca bile hiçbir etkili hukuk yolunun (AİHS’nin 13. maddesi) bulun-

madığına karar vermiştir. Hükümetin argümanının aksine AİHM,

TCMK’nın 141. maddesinin kanuna aykırı tutuklama ya da gözal-

tı için bir hukuk yolu sağladığı, ancak polis memurlarının elinde

kötü muameleye maruz kalan başvuru sahibinin uğradığı hasar

için böyle bir yolun olmadığı kanaatindedir. Bu tür davaların tipik

bir özelliği olarak, hukuk mahkemelerinde kullanılabilecek kanun

yolları da daha önce belirtildiği gibi etkisiz kalmaktadır.

50. Özellikle, AİHS’nin 2. maddesinin ihlal edildiği davalarda, et-

kin yargılamayla ilgili olarak, 19 Ocak 2007’de öldürülen yazar

Örneğin, Engin Çeber davasının ilk iddianamesinde, bak. Türkiye Ekonomik ve

Sosyal Etüdler Vakfı (TESEV) tarafından Mehmet Atılgan ve Serap Işık’a ısmarla-

nan çalışma, “Cezasızlık Zırhını Aşmak”, 2011.

Serdar Güzel -Türkiye,

15 Mart 2011 tarihli karar.