156 / 521
TBB Dergisi 2012 (99)
Hasan GÖK
155
mesi, sağlığın ya da ahlakın yahut başkalarının hak ve özgürlüklerinin
korunması amacıyla, kanuna uygun olarak yapılan ve bir demokratik
toplumda gerekli bulunanlar dışında hiçbir müdahalede bulunulama-
yacağı belirtilmiştir.
14
Bir diğer örnek olarak, Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesi’nin 17.
maddesi gösterilebilir. Bu maddede yer alan düzenlemeye göre;
“Hiç
kimse özel yaşamına, aile yaşamına, konutuna ya da haberleşmesine keyfi ya-
hut yasadışı müdahaleye; onuruna ve şöhretine yönelik yasadışı saldırılara
maruz bırakılamayacaktır.
15
Ayrıca maddede herkesin bu tür müdahale
ve saldırılara karşı kanun tarafından korunma hakkına sahip olduğu
belirtilmiştir.
Yukarıda değinilen ulusal ve ulusalüstü düzenlemelerden yola çı-
karak özel hayatın gizliliğinin temel bir hak olduğunu söyleyebiliriz.
Nitekim, öğretide bu hakkın kişilere bağlı, dokunulmaz, devredilmez
ve vazgeçilmez nitelikteki bir hak görünümünde olduğu söylenmek-
tedir.
16
Öyle ki; özel hayata yapılacak haksız müdahalelerin devlet ya
da diğer kişilerden gelmesi farklı sonuçlar doğurmayacak ve kişiler
özel hayata yönelik her türlü saldırıya karşı korunma talep edebile-
ceklerdir.
2. Özel Hayatın Kapsamı
Günlük hayatta kişinin hayatını parçalara bölmek ve özel haya-
tın kapsamını belirlemek kolay değildir. Ancak kişinin özel hayatının,
diğer kişilerin müdahalesine karşı korunabilmesi için kapsamının be-
lirlenmesi gerekir. Bu gereklilikten yola çıkarak öğretide kişinin hayat
çevresi; ortak hayat(kamusal hayat), özel hayat ve gizli hayat olmak
üzere üçlü bir ayrıma tabi tutulmaktadır.
17
14
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi kapsamında bu hakka ilişkin kapsamlı bir
inceleme için bkz. Gülay Arslan Öncü,
Özel Yaşamın Korunması Hakkı,
Beta
Yayınları, İstanbul 2011.
15
Mehmet Semih Gemalmaz,
İnsan Hakları Belgeleri,
Cilt V
,
Boğaziçi Üniversitesi
Yayınları, İstanbul 2005,s.80.
16
Şen, a.g.e., s.9.
17
Haluk Tandoğan,
“Şahsiyetin Akit Dışı İhlallere Karşı Korunmasının İşleyiş Tarzı
ve Basın Yoluyla İhlallere Karşı Özel Hayatın Korunması”
,
AÜHF Dergisi,
Ankara
1963, S.1-4, s.26, Gürsel Özkan,
Demokratik Yönetimin Birinci Adımı Bilgi Edinme