157 / 521
Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu Kararlarında Özel Hayatın Gizliliği İstisnası
156
“… Ortak hayat, kişinin herkese açık olan sosyal olaylarını içermekte,
özel hayat ise her bireyin sıkı bağlarla bağlı bulunduğu yakınları, dostları
ve tanıdıklarıyla paylaşmak istediği kapısının arkasında yaşadığı “iç hayat”
olaylarını kapsamaktadır. Gizli hayat ise, kişinin kendilerine açıklanan kişiler
hariç başkalarının bilgisi dışında tutulması gereken olaylarını ve jestlerini
içermektedir.”
18
Bu ayrım çerçevesinde kural olarak kişinin kamusal/
ortak hayatının bilgi edinme hakkına konu olabileceği, özel ve gizli
hayatının ise istisna kapsamına girdiği söylenebilir.
B. Kurul Kararlarında Özel Hayatın Gizliliği İstisnasının
Uygulanması
Yukarıdaki açıklamalar sırasında da belirtildiği gibi bilgi edinme
hakkının sınırlarından birini özel hayatın gizliliği istisnası oluşturmak-
tadır. BEHK’nin 21. maddesine göre;
”Kişinin
19
izin verdiği haller saklı
kalmak üzere, özel hayatın gizliliği kapsamında açıklanması halinde kişinin
sağlık bilgileri ile özel ve aile hayatına, şeref ve haysiyetine, mesleki ve eko-
nomik değerlerine haksız müdahale oluşturacak bilgi ve belgeler, bilgi edinme
hakkı kapsamı dışındadır.”
Ancak 21. maddenin 2. fıkrasında bu kuralın
istisnasına da yer verilmiştir. Buna göre;
“Kişisel bilgi ve belgeler; kamu
yararının gerektirdiği hallerde; ilgili kişiye en az 7 gün önceden haber verile-
rek yazılı rızasının alınması koşuluyla açıklanabilir.”
Bu istisna hükmünün
gerçekleşebilmesi için iki koşulun da (kamu yararı ve yazılı rıza) aynı
anda mevcut olması gerekir.
BEDK, özel hayatın gizliliği istisnasının uygulanması hakkında
kendisinden istenen görüş doğrultusunda bu hususu teyit etmiştir:
“… Söz konusu koşulların (kamu yararı ve yazılı rıza) herhangi birinin ger-
çekleşmemiş olması halinde; 3.kişilerle ilgili olup, açıklanması halinde kişinin
sağlık bilgileri ile özel ve aile hayatına, şeref ve haysiyetine, mesleki ve ekono-
Hakkı,
Türkiye Kamu-Sen Yayınları, Ankara 2004, s.82. (Özkan bu ayrımın Alman
öğretisi ve İsviçre Mahkemeleri tarafından yapıldığını söylemektedir.)
18
Cemil Kaya,
İdare Hukukunda Bilgi Edinme Hakkı,
Seçkin Yayıncılık, Ankara
2005,s.285, Özkan, a.g.e. s.82, Tandoğan, a.g.m., s.26.
19
Özel hayatın gizliliği denildiğinde ilk olarak bu kavramın sadece gerçek kişileri
kapsadığı akla gelmekteyse de tüzel kişilerin de bu haktan yararlanabileceği unu-
tulmamalıdır.(BEDK 2004/156 K, 01.11.2004, (Çevrimiçi),
http://www.bedk.gov.
tr/KurulKararları,) Özellikle
“mesleki ve ekonomik değerlerine”
haksız müdahale
oluşturduğu gerekçesi ile tüzel kişilerle ilgili bilgi ve belgelerin istisna kapsamına
girdiği söylenebilir.