301 / 521
300
ADLİ YARDIM: DEPREMİN SONUÇLARINI ORTADAN
KALDIRIR MI?
6100 sayılı HMK’nın 85 ila 392. maddeleri arasında adli yardım
hükümlerine rastlıyoruz. Adli yardım, yargılama giderlerini karşıla-
maktan aciz olan kişilerin tüm yargılama giderlerinden muaf tutul-
masını sağlayan bir mekanizma olarak karşımıza çıkıyor. HMK 334.
madde adli yardımdan yararlanacak olan kişileri şu şekilde tanım-
lıyor.: ‘Kendisinin ve ailesinin geçimini önemli ölçüde zor duruma
düşürmeksizin, gereken yargılama ve takip giderlerini, kısmen veya
tamamen ödeme gücünden yoksun olan kimseler, iddia ve savunma-
larında, geçici hukuki korunma taleplerinde ve icra takibinde, haklı
oldukları yolunda kanaat uyandırmak kaydıyla adli yardımdan ya-
rarlanabilirler.’
Uygulamada çoğu kez yargılama giderlerini karşılayamayacak
olan kişi kadın olarak karşımıza çıkmakta ve barolara başvuru ile
baro yönetim kurullarınca tüm malvarlığı araştırıldıktan sonra öde-
me gücünden yoksun olduğuna kanaat getirildi ise bir avukat tayin
edilmektedir. Dava avukat tarafından ‘adli yardım talepli’ açılmakta
ve mahkeme tarafından da gerekli incelemeler yapıldıktan sonra yar-
gılama giderlerinden tamamen muaf tutulmaktadır. Mahkeme davayı
açan kadın hakkında malvarlığı incelemesini yapana kadar, kadın tüm
yargılama giderlerinden geçici olarak muaf tutulmaktadır.
Peki, mahkeme adli yardım talebini kabul ettikten sonra adli yar-
dım kararının kapsamı nedir? Bunun cevabını da HMK 335. maddede
bulmaktayız. Buna göre: ‘Yapılacak olan tüm yargılama ve takip gi-
derlerinden geçici muafiyet, yargılama ve takip giderleri için teminat
göstermekten muafiyet, tüm takip giderlerinin devlet tarafından avans
olarak ödenmesi, dava takibi için avukat gerekiyorsa, davanın takibi
için ücretsiz avukat tayinidir.
Görüldüğü üzere adli yardım kurumunda yargılama giderlerin-
den ve masraflardan muaf tutulma oldukça geniş kapsamlı tutulmuş
olup, HMK sisteminde getirilen yeni değişiklikle tüm yargılama gi-
derlerinin daha başta peşin olarak yatırılması zorunluluğu nedeni ile
kendini savunma hakkı bulamayacak olan kadın, adli yardım talebin-
de bulunarak kendini erkekle eşit düzeyde temsil etme hakkını bula-
caktır. Tabii sırf kadın olması nedeni ile tüm yargılama giderlerinden