TBB Dergisi 99. Sayı

TBB Dergisi 2012 (99)

Musa AYGÜL

nenlerden birisinin vatandaşlığını kazanılması yönündedir.

Bu konu-

da özel bir komisyon tarafından 2000 yılında hazırlanan raporda, evlât

edinme sebebi ile çocukların otomatik olarak vatandaşlık kazanması

yönünde bir temayül bulunduğu ve pek çok hukuk sisteminde, evlât

edinen ebeveynden birisi o ülkenin vatandaşı olmak şartı ile çocuğun,

götürüldüğü devletin vatandaşlığını kazandığı ifade edilmiştir.

Yine

raporda, bazı hukuk sistemlerinde, çocuğun ülkeye getirilmesi şartı

da arandığı belirtilmiştir. Ancak sonuçta, çocuk ya evlât edinme ile

birlikte ya da vatandaşlığı kazanılacak ülkeye götürüldüğünde, evlât

edinenin ya da evlât edinen ebeveynden birisinin vatandaşlığını kaza-

nabilmektedir.

Aynı Komisyon’un 2005 yılındaki raporunda, çocuğun vatansız

kalmasını önlemek için birçok ülkede, götürüldüğü ülkenin vatan-

daşlığını otomatik olarak kazanması ve o ülkedeki evlât edinilen ço-

cuklar ile aynı muameleye tâbi olması yönünde bir eğilimin bulun-

duğu belirtilmiştir

Raporda, evlât edinilen ve götürüldüğü ülkenin

vatandaşlığını kazanamayan çocukların durumuna da değinilmiştir.

Buna göre, götürüldüğü ülkenin vatandaşlığını kazanamayan bir ço-

cuk, daha sonra yetişkin olduğu dönemlerde herhangi bir sebeple

geldiği ülkeye gönderilme ya da sınırdışı işlemine maruz kalmama-

lıdır. Bu şekilde bir geri gönderilmenin, çocuğun yüksek yararına

ve insan haklarına aykırı olduğu vurgulanmıştır. Çünkü, bu kim-

senin gönderildiği ülkenin dilini konuşamaması ve orada bir ailesi

ya da bağlantı içinde olduğu birisinin olmaması söz konusu olabilir.

Yine Raporda, çocuğun bulunduğu ülke ile evlât edinecek muhte-

mel ebeveynin mutad meskeninin bulunduğu ülkenin yetkili oto-

riteleri arasındaki işbirliği, çocuğu vatansız bırakmamalı ve çocuk

hiçbir gecikme olmaksızın ya da mümkün olan en kısa sürede, evlât

edinen ebeveynin vatandaşlığını kazanması gerektiği vurgulanmış-

tır. Neticede, Sözleşme ile ilgili olarak kurulan özel komisyon, ço-

cuğun, evlât edinen ebeveynlerden birisinin ya da götürüldüğü ül-

kenin vatandaşlığını, ebeveynlerden herhangi birisinin bir talebine

ya da davranışına bağlı olmaksızın, otomatik olarak kazanılmasını

tavsiye etmektedir. Eğer bu mümkün olmaz ise, çocuğun götürüldü-

Guide No:1, s. 109; Duncan, s. 11.

Duncan, s. 11.