TBB Dergisi 99. Sayı

Evlât Edinme Yolu ile Vatandaşlığın Kaybedilmesi ve Kazanılması

1967 tarihli Çocukların Evlât Edinilmesi Hakkında Avrupa

Sözleşmesi’nin 11/I. maddesinde, evlât edinilen çocuk ile evlât edinen

kişi veya evli çift aynı vatandaşlıkta değilse, her âkit devletin, çocuğun

evlât edinen ya da edinenlerin vatandaşlığını kazanmasına ilişkin dü-

zenlemeleri yapması hüküm altına alınmıştır. Aynı sözleşmenin 2008

tarihli revize edilmiş metninde ise, kendi vatandaşlarından birisinin

yabancı bir çocuğu evlât edinmesi halinde, her âkit devletin, çocuğun

vatandaşlığı kazanabilmesi için gerekli düzenlemeleri yapması kabul

edilmiştir (m. 12/I).

Türkiye’nin de taraf olduğu Çocuk Haklarına Dair BM Sözleş-

me’sinin

21/(c) maddesinde, her bir akit devletin, başka bir ülkede

evlât edinilmesi düşünülen çocuğun, kendi ülkesinde mevcut evlât

edinme durumuyla eşdeğer olan güvence ve ölçülerden yararlanması-

nı sağlayacağı kabul edilmiştir. Bu hükümle, bir âkit devlette gerçek-

leştirilen evlât edinme eğer evlâtlığa, evlât edinen ailenin vatandaşlı-

ğını kazandırıyorsa, aynı sonucun ülke dışında gerçekleştirilen evlât

edinmeler için de kabul edilmesi gerektiği ortaya konmaktadır.

Evlât Edinmeye Dair La Haye Sözleşmesi de aynı prensibi içer-

mektedir. Sözleşmeye göre, tam evlât edinmelerde, ülke dışında evlât

edinilen bir çocuğun, ülke içinde evlât edinen çocuklar ile aynı hakla-

ra sahip olması gerektiği kabul edilmiştir.

Evlât Edinmeye Dair La

Haye Sözleşmesi’nde, çocuk ile tabii ebeveyni arasındaki hukukî bağ-

ları tamamen sona erdiren bir evlât edinmede, çocuğun, kabul eden

devlette ve diğer bir akit devlette, bu akit devletlerin her birinde sahip

olduğu evlât edinmeden doğan haklardan aynen yararlanacağı kabul

edilmiştir (m. 26/II). Tam evlât edinmede, evlâtlık, evlât edinenlerin

vatandaşlığını kazanmalıdır.

Tam evlât edinme sistemini kabul eden devletlerin vatandaşlık dü-

zenlemelerinde, evlât edinilen çocuğun vatandaşlık kazanma hakları

kabul edilmektedir.

Evlât Edinmeye Dair La Haye Sözleşmesi’ne ta-

raf ülkeler arasındaki eğilim, evlâtlığın, evlât edinenin ya da evlât edi-

R.G.: 11 12.1994 - 22138.

Guide No: 1, s. 109.

Walmsley, Report, s. 7; Galicki, Zdzislaw, Nationality of the Child - Feasibility

Study, s. 11 – 12,

BU%20%282006%29%2029%20e%20-%20STUDY%20National%20of%20Child%20

GALICKI%20Dec%2006.pdf, (15.05.2011).