51 / 521
Evlât Edinme Yolu ile Vatandaşlığın Kaybedilmesi ve Kazanılması
50
meye bağlı olarak kazanılan vatandaşlığın kaybedilmesidir. İtalyan
hukukunda, evlâtlığın evlât edinene karşı bir suç işlemesi sebebiyle
evlât edinmeye son verilmesi halinde, evlâtlığın kazanmış olduğu va-
tandaşlığı da kaybedeceği düzenlenmiştir. Eğer evlât edinme işlemi
başka bir sebeple iptal edilirse, vatansız kalmamak kaydı ile evlâtlığın
ergin olmasından itibaren bir yıl içinde seçme hakkı ile İtalyan vatan-
daşlığından ayrılma hakkı bulunmaktadır.
20
Avrupa Konseyi Bakanlar
Komitesi’nin, çocukların vatandaşlığı bakımından üye devletlere yol
göstermek üzere benimsediği tavsiye ilkelerinin 15. maddesinde, çocu-
ğun yasal olarak bir ülkede beş yıldan fazla süreyle bulunması halinde,
evlât edinme işleminin iptal ya da geçersiz olmasının, çocuğun vatan-
daşlığının kaybına sebebiyet vermemesi gerektiği ifade edilmiştir.
21
İkincisi, yabancı birisi tarafından evlât edinilen çocuğun, bu evlât
edinme sebebiyle vatandaşlığını kaybetmesidir. Bazı milletlerarası
sözleşmelerde, çocuğun evlât edinme sebebi ile vatandaşlığını kaybet-
mesi, çocuğun vatansız kalmaması diğer bir ifade ile evlât edinenin
vatandaşlığını kazanabilmesi şartına bağlı tutulmuştur.
Avrupa Vatandaşlık Sözleşmesi’nin
22
7 (g) maddesinde, vatandaş-
lığın
ex lege
(kendiliğinden=otomatik=kanun yoluyla
23
) ya da yetkili
makam kararı ile kayıp sebeplerinden birisi olarak, evlât edinilenin
evlât edinenlerden birisinin vatandaşlığını kazanması ya da hali hazır-
da o ülke vatandaşlığına sahip olması gösterilmiştir.
Vatandaşlık Kanunlarının İntibaksızlığından Doğan Bazı Mesele-
ler Hakkında Sözleşme’nin
24
17. maddesine göre, bir âkit devlet, evlât
20
De Groot, Gerard-Rene/Vink, Maarten P., Loss of Citizenship, Trends and
Regulations in Europe, s. 33 – 34,
http://eudo-citizenship.eu, (15.05.2011). Wald-
rauch, Loss of Nationality, s. 186.
21
Recommendation CM/Rec(2009)13 of the Committee of Ministers to Member Sta-
tes on the Nationality of Children,
https://wcd.coe.int/wcd/ViewDoc.jsp?id=1563529, (15.05.2011).
22
Avrupa Vatandaşlık Sözleşmesinin İngilizce ve Türkçe metni için bkz: Aybay,
Rona,
Vatandaşlık Hukuku
, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2. Baskı, İstanbul
2006, s. 449 vd.
23
“Kanun yolu”
ile vatandaşlığın kazanılması 403 sayılı mülga Kanunda kullanılan
bir kavramdı.
“Kanun yolu ile kazanma”
şahsın iradesine tâbi olmaksızın Türk
vatandaşlığının tevcih edildiği durumları ifade etmek için kullanıldığı hakkında
bkz: Nomer, Ergin,
Türk Vatandaşlık Hukuku
, Filiz Kitabevi, 14. Baskı, İstanbul 2003,
s. 52, (2003).
24
Sözleşmenin İngilizce metni için bkz:
http://www.unhcr.org/refworld/publisher,LON,,,3ae6b3b00,0.html, (15.04.2011).