TBB Dergisi 99. Sayı

52 / 521

TBB Dergisi 2012 (99) Musa AYGÜL 51
edinme yolu ile evlâtlığın vatandaşlığının kaybına ilişkin düzenleme-
yi ancak evlât edinenin devletinin hukukunun, evlâtlığın bu sebeple
vatandaşlık kazanabilmesine imkân tanınması halinde yapabilecektir.
Vatansızlığın Azaltılmasına Dair 1961 tarihli BM Sözleşmesi’nin25
5/I. maddesinde de, bir kimsenin evlilik, evliliğin sona ermesi, tanıma
ya da evlât edinme gibi kişisel durumlardaki değişmeler, vatandaşlı-
ğın sona erdirilmesini içeriyorsa, bu şekilde bir vatandaşlığın kaybı,
başka bir vatandaşlığa sahip olunması ya da elde edilmesi şartına bağ-
lanmıştır. Çocukların Evlât Edinilmesi Hakkında 1967 tarihli Avrupa
Sözleşmesi’nin 26 11/II. maddesinde de, aynı hüküm bulunmaktadır
(2008 yılında revize edilmiş metin, m. 12/II).27
Evlât edinme sebebi ile vatandaşlığın kaybı, bazı ülkelerde özel
bir usule tâbi iken, bazılarında otomatik olarak gerçekleşmektedir.
Belçika, Almanya, İsviçre ve Lüksemburg’da yabancı tarafından evlât
edinilen çocukların, evlât edinen ebeveynlerden birisinin vatandaşlı-
ğını kazanması ya da bu vatandaşlığa sahip olması halinde, vatandaş-
lıklarını ex lege kaybedecekleri düzenlenmiştir.28 Alman hukukunda
evlâtlığın Alman vatandaşlığını kaybetmesi, evlâtlığın evlât edinenin
vatandaşlığını ex lege kazanması şartına bağlanmıştır. Eğer evlâtlık ya-
bancı vatandaşlığı bir talep ile kazanmakta ise, Alman vatandaşlığını
ex lege kaybetmemektedir. Yine evlâtlığın Alman ebeveyni ile bağlantı-
sı devam etmekte ise (sınırlı evlât edinme), evlâtlık Alman vatandaşlı-
25 Sözleşmenin Türkçe metni için bkz:
b2-sozlesmeler/sozlesmeler/01-birlesmismilletlersozlesmeleri/19vatans%C4%B1
zl%C4%B1k.pdf, (15.04.2011).
26 Sözleşme hakkında ayrıntılı bilgi için bkz: Tiryakioğlu, Bilgin, Çocukların
Korunmasına İlişkin Milletlerarası Sözleşmeler ve Türk Hukuku, Başbakanlık Aile
Kurumu Yayınları, Ankara 1991, s. 28, (Türk Hukuku).
27 Hailbronner, Kay, “Nationality in Public International Law and European Law”,
(eds, Bauböck, Rainer/ Ersbøll, Eva/Groenendijk, Kees/Waldrauch, Harald,
Acquisition and Loss of Nationality, Amsterdam University Press, Amsterdam
2006, Vol. I), s. 69 – 70; The Implementation and Operation of the 1993 Hague
Intercountry Adoption Convention: Guide to good Practices, The Hague 2008,
s. 108, (Guide No. 1); Duncan,
William, “Nationality and the Protection of Children Across Frontiers the Case
of Intercountry Adoption”, 3rd European Conference on Nationality, Strasbourg,
11-12 October 2004, Room 1, Palais de l’Europe, “Nationality and the Child”, s. 10,
%209.pdf, (15.05.2011). Sözleşmenin İngilizce metni için bkz: .
coe.int/Treaty/en/Treaties/Html/058.htm, (15.05.2011).
28 De Groot- Vink, s. 36.