83 / 521
Ulusararası Ticaret Anlaşmalarının Sosyal Hükümleri
82
recinde ticaretin ve para piyasalarının serbestleştirilmesine bağlı ola-
rak uluslararası ticaret hacmi ve mali işlemler artmıştır.
3
Bu süreçte,
dünyada ekonomik büyümenin, ticaretin serbestleştirilmesi ve ulus-
lararası işbölümü ve rekabetin artmasıyla sağlanması öngörülmekte;
ülkeler arasındaki ticaret engellerinin azaltılması, serbest ticaret böl-
gelerinin kurulması ve bölgesel blokların oluşturulmasıyla, çok sayıda
ülkenin dünya ticaretine katılması beklenmektedir.
4
Dünya ticareti,
giderek artan oranda, işgücü maliyeti ve çalışma hakları bakımından
farklı düzeylerde olan ülkeler arasında gerçekleşmektedir.
5
Küresel-
leşme sürecinde uluslararası piyasaların bütünleşmesi, üretimin re-
kabet avantajı elde etme düşüncesiyle firmaların rekabetçi bir şekilde
faaliyette bulunabileceği bir başka yere taşınmasını kolaylaştırmıştır.
Ekonomik bütünleşme, mal ve hizmet pazarlarının paylaşılması ve ya-
tırımların çekilmesi konusunda uluslararası rekabetin artmasını teşvik
etmektedir.
6
Bu durum, uluslararası pazarlarda rakip devletlerin, işlet-
meleri ülkelerine çekme düşüncesiyle, çalışma standartlarını mümkün
olduğu kadar düşük tutmak için yarışmalarına yol açmaktadır.
7
Ulus-
lararası ticaret sistemi bütünleştikçe, bir ülkede çalışma standartları-
nın düşük tutulması, diğer ülkeleri standartları düşürmeye zorlamak-
tadır.
8
Çok uluslu şirketler, sermaye ve doğrudan yatırımları üretim
maliyetini azaltmak kaygısıyla ücretlerin yüksek olduğu ülkelerden
düşük olduğu ülkelere taşımakta, serbest ticaret anlaşmalarının geliş-
mesi ve uluslararası ticaret engellerinin azaltılması, devletleri yabancı
sermaye ve yatırımları ülkelerine çekebilmek için iç hukuk kurallarını
değiştirmeye sevk etmektedir.
9
Gelişmekte olan ülkelerle giderek ar-
3
Klare Karl,
“The Horizons of Transformative Labour and Employment Law”
, Labour
Law in an Era of Globalization, Oxford, 2005, s. 5.
4
Uluslararası Çalışma Örgütü, Uluslararası Çalışma Konferansı 81. Dönem, De-
ğerleri korumak, değişimi desteklemek, Küresel ekonomide sosyal adalet, Genel
Müdür Raporu (Bölüm I), Ankara, 1994, s. 14.
5
Hepple Bob,
“New Approaches to International Labour Regulation”
, Industrial Law
Journal, Vol. 26, No. 4, December 1997, s. 355.
6
Banks Kevin,
“The impact of globalization on labour standards”
, Globalization and
The Future of Labour Law, 2006, s. 79.
7
Davies A.C.L, Perspectives of Labour Law, Cambridge University Press, 2004, s.
55; Hepple, New Approaches, s. 355; Stone Katherine Wan Wezel,
“Labour and
Global Economy: Four Approaches to Transnational Labour Regulations”
, Michigan Jo-
urnal of International Law, 1995, Vol.16: 987, s. 992.
8
Krueger Alan B., Observations on International Labor Standards and Trade, Nati-
onal Bureau of Economic Research Working Paper 5632, 1996, s. 8.
9
Stone, s. 992;