88 / 521
TBB Dergisi 2012 (99)
Ayşegül KÖKKILINÇ ERALTUĞ
87
lerin ihracatçı ülkede yürürlükte olan iş hukuku mevzuatının temel
çalışma normlarıyla uyumlu olmasını sağlama işlevi de bulunmakta-
dır.
41
Anlaşmalara sosyal hükümler konulmasından yana olanlar, bu
yöntemle ihracatçı ülkede çalışma ve yaşam koşullarının iyileştirilmesi,
ithalatçı ülkede sanayinin haksız rekabete karşı korunması biçiminde
iki yönlü avantaj sağlandığı görüşündedirler.
42
Karşı görüşte olanlar,
yüksek çalışma standartlarına sahip güçlü ülkelerin aslında
“korumacı”
amaçla hareket ettiklerini, kendi sanayilerini korumak için gelişmekte
olan ülkeleri düşük çalışma standartları vasıtasıyla elde ettikleri reka-
bet avantajından mahrum bırakmak istediklerini iddia etmekte;
43
ge-
lişmekte olan ülkeler tarafından rekabetçi maliyetle üretilen ürünlerin
ticareti önündeki engellerin yükseltilmesinin, örtülü bir korumacılık
olacağını savunmaktadırlar.
44
Özellikle gelişmekte olan ülkeler, geliş-
miş ülkelerce korumacı amaçlarla uygulanacağı kaygısıyla sosyal hü-
kümlere karşı olmuşlardır.
45
Sosyal hükümlerin, siyasi ve ekonomik
olarak güçlü gelişmiş ülkelerce gelişmekte olan güçsüz ülkeler üzerin-
de bir baskı kurma ve içişlerine karışma aracı olarak kullanılabileceği
şeklindeki sakıncalara işaret eden görüşler bulunmaktadır.
46
II) GÜMRÜK TARİFELERİ VE TİCARET GENEL ANLAŞMASI
(GATT) ve DÜNYA TİCARET ÖRGÜTÜ
A) Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması (GATT)
Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması (GATT)
47
, Birleş-
miş Milletlere üye yirmi dört ülke tarafından bağıtlanan (1947) ve ta-
41
Hepple, Labour Laws, s. 90.
42
Servais, International Labour Law, s. 34. Sosyal hükümler hakkındaki görüşler
hakkında ayrıca bkz. Servais,
“The social clause in trade agreements: Wishful thinking
or an instrument of social progress?”
, International Labour Review, Vol. 128, 1989,
No: 4, s.423; Sur, Sosyal Standartların, s. 775.
43
Davies, s. 55.
44
Servais, International Labour Law, s. 34.
45
Bronstein, s. 97.
46
Sur, Sosyal Standartların, s. 775.
47
GATT’ın (General Agreement on Tariffs and Trade) âkit tarafları Avustralya Ulus-
lar Topluluğu, Belçika, Brezilya, Burma, Kanada, Seylan, Şili, Çin Halk Cumhuri-
yeti, Küba, Çekoslovakya, Fransa, Hindistan, Lübnan, Lüksemburg, Hollanda, Yeni
Zelanda, Norveç, Pakistan, Güney Rodezya, Suriye, Güney Afrika Birliği, Büyük
Britanya Birleşik Krallığı, Kuzey İrlanda ve Amerika Birleşik Devletleridir. Anlaş-
manın İngilizce metni:
www.wto.org/english/docs_e/legal_e/gatt47_e.html.