131

hakemli

makaleler / refered articles

ÖLÜM CEZASI GERİ GELMELİ Mİ?

SHOULD DEATH PENALTY BE IN FORCE?

İlhan AKBULUT*

Özet:

Bir toplumdaki insanların ortak yaşamlarını belirli bir inti-

zam içinde sürdürebilmeleri için aralarında belirli bir düzenin ve bu-

nun sonucu olarak yaptırımlar düzeninin kurulması zorunludur. Her

sistem kendi düzenini korumak, toplumdaki bireyin sosyal normla-

ra uygun bir şekilde hareket etmelerini sağlamak için toplumda var

olan kontrol mekanizmalarının yanı sıra üstün bir otorite tarafından

yaptırımlar düzeninin kurulmasını da zorunlu kılar. Günümüzün ge-

lişen toplumlarında sosyal düzeni bozan fiil ve hareketler topluma

zarar veren hareketlerdir ve daha çok toplumdaki bireyi ilgilendir-

diğinden zarar meydana geldiğinde zarara sebebiyet veren bireyin

hürriyetini sınırlama veya birey için önemli olan diğer bazı haklardan

yoksun bırakma gibi yaptırımlar uygulanmaktadır.

Düzensiz bir toplum düşünülemeyeceğine göre bu düzeni bo-

zan kişiye karşı işlediği fiil sebebiyle toplumun kınama duygusunu

belirten bir yaptırımın uygulanması zorunludur. Uygulanış şekli ve

türleri bugün değişmiş olsa dahi toplumun kınama duygusunu açık-

layan, kusur ile orantılı olarak verilen, uygulandığı kişi üzerinde acı ve

ıstırap veren, bozulmuş olan toplum düzenini eski hâline getirmeyi

amaçlayan yaptırım cezadır.

Toplumdan tasfiye edilme amacını taşıyan “ölüm cezası” ülke-

mizde 1984 tarihinden beri fiilen ve 2004’ ten itibaren de hukuken

bulunmamaktadır. Ölüm cezası önce 2001 tarihinde savaş tehdidi ve

terör suçları halleri dışındaki suçlar için kaldırılmış, 3 Ağustos 2002 ta-

rihinde de “ Savaş ve çok yakın savaş tehdidi hallerinde işlenmiş suç-

lar hariç” şartı ile kaldırılmıştır. 7.5.2004 tarihli 5170 Sayılı kanun ile

Anayasa’ dan ölüm cezaları ile ilgili maddeler kaldırılarak Avrupa Bir-

liği kriterlerine uyum çalışmalarının en önemlisi gerçekleştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Devlet, Sosyal Düzen, Yaptırım, Ölüm Ce-

zası

Abstract:

It is obligatory that an order, as a result of an order,

an order of sanctions should be established for the members in a so-

ciety to lead their common life in a particular regularity. Each system

Yrd. Doç. Dr., İstanbul Kavram Meslek Yüksekokulu Öğretim Üyesi (E. Hâkim),