131

Ölüm Cezası Geri Gelmeli Mi?

b) Ceza İnsancıl Olmalıdır: Anayasa’nın 17. maddesine göre, “Kim-

seye işkence ve eziyet yapılamaz; Kimse insan haysiyetiyle bağdaşma-

yan bir cezaya veya muameleye tabi tutulamaz.” Ceza hukuku ala-

nında geçmiş devirlerde uygulanan kafa kesme, suçlunun gövdesini

parçalara ayırma, yırtıcı kuşlara parçalatma, ağıza taş tıkama, güneşte

bırakma, boğma, ateşte yakmak, deri yüzme, filin ayakları altında ez-

dirme, çengele takma, boyuna veya ayaklara ağır cendereler, çantalar

takılarak teşhir gibi cezalar artık çağdaş ceza hukukunun uzun geliş-

me sürecinden sonra terk edilmiştir.

Cezalar ahlaki, insan haysiyet

ve şerefine bağdaşır olmalıdır. Buna ceza hukuku alanında “cezala-

rın insanilik ilkesi” denilmektedir. Belirli bir kültür düzeyine ulaşmış

olan toplumlarda suç karşılığı uygulanacak olan cezaların bu kültür

düzeyindeki kişilerin duygularına uygun olması gerekir. Esasen bu

husus bazı kanunlarda insan onuruna yakışmayan cezaların uygula-

namayacağı şeklinde açıkça belirtilmektedir.

c) Ceza Kişisel Olmalıdır: Anayasa’nın 38. Maddesine göre, “Ceza

Sorumluluğu şahsidir”. Şahsilikten maksat, suçu kim işlemiş ise ceza-

nın ona verilmesi demektir. Ceza suç işleyen faile verilmelidir. Bu ceza

verilirken failin dışında bulunan kişilere doğrudan doğruya etkili ol-

mamasına gereken özen gösterilmelidir.

d) Ceza Neticeleri İtibariyle Tamiri ve Geri Alınması Kabil Ol-

malıdır: Adli İşlemlerde hata imkânsız değildir. “Adli hata” nadir de

yapılsa neticeleri ağır olur. Adli hata, vatandaşta uyandırdığı korku

ile sosyal bir felaket halini alabilir. Pek çok suçun cezasız kalmasın-

dan doğacak felaketten daha büyüktür.

Tamiri kat’i surette imkânsız

yegâne ceza “Ölüm Cezası”dır. Ancak ölüm cezası ülkemizde yapılan

uzun tartışmalardan sonra kaldırılmıştır.

Sayı: 1-4, Cilt: XXVII, İstanbul 1962, s.47.

Metin And, “XVI. Yüzyılda Osmanlılar’ da Cezalar”,

Hayat Tarih Mecmuası

, Yıl:5,

Sayı: 3, 1 Nisan 1969.s.29 vd.

Ayhan Önder, age. s.486. Bk. Faruk Erem, Mahpusların Tabi Tutulacağı Asgari

İnsani Muamele Hakkında Birleşmiş Milletler Teşkilatınca Tespit Olunan Esaslar,

Ankara 1954.

Vİdal et Magnol, Cours de Droit Criminel et de Science Penitentiaire,Paris

1974,s.597.;Donnedıeu De Vabres, Traite de Droit Crımınel et de Legislation Pena-

le Comparee,Parıs 1974, s.282., no:481.

Francesco Carrara, Programma del corso di Diritto Criminale, VII,Firenze

1923,s.65l.

Emin Artuk, “Ölüm Cezası”, Jale Akipek’e Armağan, Selçuk Üniversitesi Hukuk