345 / 477
Motorlu Araç İşletenin Sorumluluktan Kurtulması
344
olduğu teşebbüs sahibi, kendisinin veya eylemlerinden sorumlu tutul-
duğu kişilerin kusuru bulunmaksızın ve araçtaki bir bozukluk kaza-
yı etkilemiş olmaksızın, kazanın bir mücbir
sebepten veya zarar görenin
veya bir üçüncü kişinin ağır kusurundan ileri geldiğini ispat ederse sorumlu-
luktan kurtulur.
”
İşleten, KTK m.86 f.1’e göre sadece işletilme halinde olan araçla-
rın meydana getirdiği zararlardan doğan sorumluluğunu üzerinden
atabilir. İşleten, işletilme halinde olmayan araçların verdiği zararlara
veya yardım faaliyetlerinden doğan zararlara ilişkin sorumluluğunu,
Kanunun bu hükmüne dayanarak bertaraf edemez.
1
İşletenin, işletilme halinde olan araçların meydana getirdiği kaza-
dan doğan sorumluluğunu (KTK m.85 f.1-tehlike sorumluluğu) berta-
raf edebilmesi için, en başta kazanın meydana gelmesinde kendisine
veya eylemlerinden sorumlu bulunduğu kimselere yüklenebilecek bir
kusur bulunmamalı ve araçtaki bozukluk, kazanın oluşumunda rol
oynanamamalıdır. Sorumluluktan sıyrılabilmesi için bu hususlar ön
koşul olarak aranmaktadır. Ayrıca bu koşullarla beraber, zararla mo-
torlu aracın işletilmesi arasındaki uygun illiyet bağının, mücbir sebep
veya zarar görenin (mağdurun) veya üçüncü kişinin ağır kusuru ne-
deniyle kesildiğini ispatlaması gerekir. Yani işletenin sorumluluğunu
omuzlarından atabilmesi için, sadece illiyet bağını kesen nedenlerden
birinin varlığını ispatlaması yeterli değildir. Ayrıca, kusursuzluğunu
ve araçtaki bozukluğun kazanın oluşumunda etkili olmadığını ispat-
laması gerekir.
Burada, ispat yükü zarar görenin omuzlarına yüklenmemiştir.
Kanunda, işletenin kusuru ile araçtaki bozukluk, karine olarak kabul
edildiğinden; işleten, kusursuzluğunu ve kazanın araçtaki bozukluk-
tan kaynaklanmadığını ispatlamakla yükümlüdür.
2
İşleten, bu karine-
yi çürütemezse, uygun illiyet bağını kesen nedenlerden birinin varlı-
ğını kanıtlamış olsa bile motorlu aracın işletilmesinden doğan zarar
üzerine yıkılır.
1
Havutçu&Gökyayla, sh.131.
2
Eren, sh. 670; Bolatoğlu, sh.183; Yılmaz, sh.97; Tunç, sh.170.