340 / 477
TBB Dergisi 2012 (100)
Hakan A. YAVUZ
339
yılına kadarki Cumhuriyet döneminde, denetimli serbestlikle benzer-
lik gösteren yukarıda ayrıntılarını açıkladığımız bir takım kurumlar
bulunmakla birlikte, hiçbirisi modern anlamda denetimli serbestlik
düzenlemesi niteliğinde değildi. Bu dönemde denetimli serbestlik,
bir teşkilatlanma biçimi olarak ortaya çıkmadığından ve kanunlarda
bunun yeterli kanuni zemini bulunmadığından, öngörülen benzer dü-
zenlemeler de istenildiği ölçüde uygulanamamıştır. Ancak ceza infaz
kurumlarında yaşanan aşırı kalabalıklaşma, kısa süreli hürriyeti bağ-
layıcı cezalara mahkum edilenlerin sayısındaki fazlalık ve son yıllarda
hafif suçlar işlemiş olan suçluların toplum içerisinde rehabilite edilme-
sinin tercih edilmesine yönelik anlayışın yaygınlaşması, hem suçlulara
hem de suç mağdurlarına yardım anlayışının gelişmesi gibi nedenlerle
denetimli serbestlik sisteminin kurulması bir zorunluluk haline gel-
miştir. Bu doğrultuda bir ceza adalet kurumu olarak denetimli serbest-
lik, uzun süren hazırlık çalışmalarından sonra, 2005 yılında yürürlüğe
giren temel ceza mevzuatında toplum içinde infazı öngörülen yaptırım
ve tedbirlerin yerine getirilmesi ile suç mağdurları ve faillere yardım
edilmesi amacıyla 2005 yılında yapılan düzenlemeler sayesinde ceza
adalet sistemi içerisindeki yerini almıştır.
2005 yılının Haziran ayında yürürlüğe giren TCK, CMK ve
CGİK’da düzenlenen adlî kontrol, kısa süreli hapis cezasına seçenek
yaptırımlar, kamuya yararlı bir işte çalıştırma, cezanın koşullara bağ-
lı ve denetimli olarak ertelenmesi, büyüklere, çocuklara, alkol ya da
uyuşturucu veya uyarıcı madde bağımlılarına özgü güvenlik tedbir-
leri, koşullu salıverilme, koşullu salıverilenler ile mükerrirler ve özel
tehlikeli hükümlüler hakkında denetimli serbestlik tedbiri, cezanın ko-
nutta infazına ilişkin düzenlemeler, hükmün açıklanmasının geri bıra-
kılması ile birlikte öngörülen yükümlülükler nedeniyle, bunların et-
kin bir şekilde uygulanabilmesine ilişkin sistemin kurulması amacıyla
denetimli serbestlik hizmetlerinin yapılandırılmasına ilişkin mevzuat
çalışmaları yapılmış ve bu doğrultuda hazırlanan tasarı kanunlaşarak
5402 sayılı Denetimli Serbestlik ve Yardım Merkezleri ile Koruma Ku-
rulları Kanunu adı altında 20 Temmuz 2005 tarihinde Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Sonrasında sisteme ilişkin uygula-
ma esaslarının belirlendiği Denetimli Serbestlik ve Yardım Merkezleri
ile Koruma Kurulları Yönetmeliği 20.12.2005 tarihli Resmi Gazete’de
yayınlanarak yürürlüğe girmiş, ancak süreç içerisinde, esas kanunlar-