375 / 477
Mala Karşı İşlenen Suçlarda Etkin Pişmanlık
374
minin mutlaka sayılan kişiler tarafından yapılması zorunlu değildir.
Failin kendisinin, eşyayı iade veya zararı tazmin edebileceği gibi fa-
ilin görevlendirdiği bir başkası da tazmin veya iade edebilir
27
. Çeşitli
nedenlerle failin bizzat iade olanağı yoksa örneğin, fail, hastalanmış,
sakat kalmış ya da tutuklanmış ise bizzat iadesi, kabul edilen anlamıy-
la olanaksız hale gelecektir. O nedenle kanundaki ‘bizzat’ ibaresini,
failin bizzat irade, izin ve onayı ile onun adına hareket eden kişiler
vasıtasıyla iade veya tazmin anlamında da kabul etmeliyiz.
28
Yargıtay
da, sanığın ailesi,
29
babası
30
ve amcası
31
tarafından yapılan iade ve ya
tazmin hallerinde etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanması gerekti-
ğine karar vermiştir.
Suçun iştirak halinde işlenmesi durumunda
, bunlardan birisi
veya birkaçı iade veya tazmin yükümlülüğünü yerine getirirse, diğer
suç ortakları bu yerine getirmeye karşı çıkmadıkları takdirde o kimse-
ler de, etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanırlar. Etkin pişmanlık
kişisel bir ceza indirim nedeni olmakla birlikte, iştirak halinde işlenen
suçlarda, fail veya suç ortaklarından birisinin geri verme veya tazmi-
ni gerçekleştirmesi, diğerlerinin bu maddeden yararlanma olanağını
fiilen kaldırdığından buna engel olmak için pişmanlık gösteren diğer
fail veya suç ortakları hakkında da TCK’nın 168. maddesi uygulanma-
lıdır.
32
Örneğin, faillerden birinin mağdurdan yağmaladıkları telefonu
aynen geri vermesi durumunda diğer fail için iade edecek bir mal söz
konusu olmayacak, mağdura telefonun bedelini vermesi durumunda
ise mağdura iki kez ödemede bulunulmuş olacaktır. Yargıtay’ın son
zamanlardaki uygulamalarında 765 sayılı TCK’nın 523. maddesine pa-
ralel bir şekilde karar verildiği, ortaklardan birisinin zarar gidermesi
halinde diğerlerinin de yararlandığı gözlemlenmektedir
33
. Aksi bir dü-
şünüş tarzında suça iştirak etmiş ortaklardan birisinin etkin pişmanlık
hükümlerinden yararlandığı durumlarda, diğerlerinin yararlanama-
27
Soyaslan,Doğan,
Ceza Hukuku Özel Hükümler,
Yetkin Yayınevi, Ankara 2005, s.380
28
Malkoç, s.1136, Parlar /Hatipoğlu,s.1320
29
6.CD, 07.06.2007, 2006/920-2007/7136
30
6.CD, 21.02.2007, 2006/1205-2007/2085
31
9.CD, 26.09.2007, 2006/8688-2007/6755
32
Tezcan/Erdem/Önok, s .632
33
Yağma suçu nedeniyle zararın soruşturma aşamasında diğer sanık Osman’ın
ailesi tarafından karşılandığının anlaşılması karşısında, sanık Bilal hakkında da
TCK 168/3 madde gereğince 1/2 oranında indirim yapılması gerekirken yazılı
şekilde indirim yapılarak fazla ceza tayini, 1.CD, 20.01.2011, 2011/465-2011/19