157 / 537
Gizli Tanık
156
koruma tedbirleri savunma hakkını kısıtlayacak şekilde uygulanamaz.
AİHM savunma makamının en azından bir defa tanığa soru sorma ve
onun güvenilirliğini sorgulayabilmek için yeterli ve gerekli imkâna sa-
hip olmasına ayrıca önem vermektedir. TKK m. 9/7’ye göre kimliği
gizlenen tanığın ifadeleri CMK hükümlerine göre duruşma sırasında
hazır bulunanlar huzurunda verilmiş ifade niteliğindedir. Aynı mad-
denin 8. fıkrası hükmüne göre kimliği gizlenen tanık beyanı tek başına
hükme esas teşkil edemez. Bu konuda AİHM’nin kanaati mevzuatımı-
za göre yumuşatılmış bir şekildedir. AİHM’ye göre, mahkûmiyet ka-
rarı tek başına ya da önemli ölçüde kimliği gizlenen tanık ifadesine da-
yandırılmamalıdır. Fakat kimliği tamamen gizli tutulan tanığın beyanı
yeterli yan delillerle doğrulandıktan sonra sanığın mahkûmiyetinde
kullanılabilir
198
.
Tanığın ses ve görüntüsünün değiştirilerek dinlenmesini
AİHS’nin 6. maddesinde güvence altına alınan adil yargılanma hakkı
ile bağdaştırmak zordur. Ses ve görüntünün değiştirilmesi AİHS m.
6/3-d’de güvence altına alınmış olan soru sorma hakkının kısıtlanıp
kısıtlanmadığı sorusunu ortaya çıkarmaktadır. Çünkü ses ve görün-
tüsü değiştirilen tanığın ifade esnasındaki beden dilinin muhakeme-
ye katılanlar bakımından algılanması mümkün olmamaktadır. AİHM
mahkûmiyet kararının tek başına ya da önemli ölçüde hakkında ted-
bir uygulanan tanık beyanına dayandırılmasının sözleşmeyi ihlal et-
tiği görüşündedir. Ancak TKK’ya göre ses ve görüntüsü değiştirilen
tanık beyanı tek başına hükme esas teşkil etmez ise de mahkûmiyet
hükmünün önemli ölçüde böyle bir beyana dayandırılmasına engel
bir hal bulunmamaktadır
199
.
SONUÇ
Suçların beklenmedik zamanlarda işlenmesi, suç faillerinin delil
bırakmamak adına dikkatli hareket etmeleri gibi hususların da etkili
olduğu ceza muhakamesinde delil elde etmek oldukça zordur. Delil
serbestisinin geçerliliğini koruduğu ceza muhakemesinde hukuk mu-
198 Ayrıntılı bilgi için bkz. TURHAN, s.399-401.
199 TURHAN, s.405-407.