159 / 537
Gizli Tanık
158
kimliği gizlenerek dinlenen tanık beyanlarını mahkûmiyete esas alma-
malı ancak yan delillerle de desteklendikten sonra bu beyanlar hükme
esas alınmalıdır.
Maddi gerçeğe ulaşma bakımından önemli bir yere sahip olan
tanık açıklamaları, tanıkların etkin şekilde korunmasının sağlanama-
ması nedeniyle güvenilirliğini yitirebilmektedir. Tanıklık kamu huku-
kundan kaynaklanan toplumsal bir görevdir. Tanık bir ispat aracıdır.
Şüpheli ya da sanığın aleyhine tanıklık yapacak kişinin ve yakınlarının
korunması ile sanık ve müdafinin savunma hakkı kapsamında tanık-
lara soru sorması arasındaki ilişkinin gözetilmesi oldukça önemlidir.
Hukukun üstünlüğü ve insan haklarına saygıyı esas alan bir hu-
kuk devletinde tanıkların korunması bakımından tanığın yaşam hakkı
ile serbestçe tanıklık yapabilme hakkı arasında bir dengenin sağlanma-
sı gerekmektedir. Ceza muhakemesi hukukunun temel ilkeleri ancak
bir hukuk devletinde uygulanabilir. Tanıkların korunmasına dair olan
hükümler savunma hakkını sınırlandıracak bir biçimde uygulanamaz.
Sanığın, tanığa soru sormak ve ifadesinin gerçeğe uygun olup ol-
madığını ortaya çıkarma konusunda yeterli ve etkili olanağa sahip ol-
ması gerekir. Tanık, haklı bir menfaat söz konusu ise duruşmada teşhis
edilemeyecek şekilde dinlenebilir. Savunma, tanığın beyanının içeriği
hakkında vasıta olmaksızın bilgi edinebilmeli ve tanığa doğrudan soru
yöneltebilmelidir. Tanık koruma yöntemleri arasında uygulaması en
kolay ve masrafsız yöntem olan tanığın kimlik bilgileri gizli tutularak
dinlenmesi tedbirinin, silahların eşitliği ilkesi bakımından birtakım so-
runlara yol açacağı açıktır. Gizli tanık dinlenmesi halinde tanıkların
kimlik bilgileri birçok olayda Cumhuriyet savcısı tarafından biliniyor
olacak, fakat tanığın güvenliğini sağlamak maksadıyla savunmadan
gizlenecektir. Bir kişinin sırf tanıklık yapmış olması sebebiyle kendi-
sine veya yakınlarına karşı bizzat sanık veya tanıdıkları tarafından
saldırıda bulunulması halinde, elbette bu tehlikenin o kişilerin özel
sorunları olduğu iddia edilemez. Söz konusu saldırının tek nedeni, bir
kamu görevi olan tanıklık görevinin ifası olup, kişinin yaşam ve vü-
cut bütünlüğünü korumayı öngören Anayasal düzenlemeler, tanıklık
yapmış olması sebebiyle yaşam ve vücut bütünlüğü tehlikeye girmiş
olanlar açısından evleviyetle geçerlidir.