220 / 537
TBB Dergisi 2012 (101)
Sercan Coşkun KULAK
219
oylarını kullanmışken, oylamanın devam ettiği bir evrede, kanun üzerin-
de değişikliğe gitmenin mümkün olmadığı
40
”
görüşünü ileri sürmüştür.
Yine Onar’la paralel doğrultuda görüşe sahip olan Cem Eroğul’da
kararla ilgili olarak Anayasa Mahkemesi’nin ‘anayasa TBMM’nin ya-
sama yetkisini yürürlükte olmayan yasalar yönünden sınırlamamış’
derken, gerçekte kendi yürürlüğünü ileri bir tarihe bırakmış yasalar
ile hiç yürürlükte olmayan yasaları aynı sınıfa sokmakta olduğunu,
hiç yürürlükte bulunmayan bir yasa, ya hiç var olmayan ya da var
olma sürecini henüz tamamlamamış olan bir yasa olma ıhtimali olan
halkoylamasına sunulan yasa değişikliğinde değişiklik yapılması söz-
konusu olamayacağını
41
belirtmiştir. Kemal Gözler’de konuyla ilgili
olarak TBMM tarafından kabul edilen ve halkoylamasına sunulan
bir anayasa değişikliğine ilişkin kanun henüz bu aşamada geçerlilik
kazanmadığını, halkoylaması kabul edilirse geçerlilik kazanacağını
dolayısıyla Cumhurbaşkanı tarafından halkoylamasına sunulan bir
Anayasa değişikliğini, TBMM tarafından halkoylamasından önce de-
ğiştirilmesinin mümkün olmadığını savunmuştur.
Kanımızca da Anayasa Mahkemesi yukarıda özetine yer verilen
kararında
“kanunun var olması”
ve
“kanunun yürürlüğe girmesi“
kavram-
larının tanımlamasını yaparken hataya düşmüştür. Mahkemeye göre
anayasa değişikliğine ilişkin kanunların halkoylamasına sunulması
bir var olma koşulu değil yürürlük koşuludur dolayısıyla da Meclis’in
iradesinden çıkmakla beraber kanun varlık kazanmakla beraber halk
oylamasında kabul edilmesi ile birlikte yürürlük kazanabilecektir. Do-
layısıyla da Meclis halkoylamsı ile kabul edilmiş bir kanunu yürürlük-
ten kaldırma yetkisine sahip olduğu gibi henüz halkoylamasına tabi
tutulmamış ve yürürlüğe girmemiş bir deüişiklik üzerinde de deği-
şiklik yapabilme yetkisine haizdir. Fakat yukarıda da ifade edildiği
üzere
“halk oylaması”
kurumu bizim anayasal sistemimizde bir yürür-
lük aracı değildir tam aksine bir varlık koşuludur. Halkoylamasına su-
nulan anayasa değişikliğine ilişkin kanunların hukuk aleminde varlık
kazanmasını üç iradenın varlık gösterdiğini söyleyebiliriz. Bunlar 1)
Meclis iradesi, 2) Cumhurbaşkanının iradesi 3) Halkın iradesi. Açık-
tır ki bu sınıflandırma yapılırken anayasa değişikliklerinin Meclis üye
40 Erdal Onar, 1982 Anayasının 5678 Sayılı Kanunla Değiştirilmesi Süreci Üzerine
Düşünceler, 542-543.
41 Cem Eroğul, Anayasa Değişikliği Önerisinde Değişiklik Yapılması, s.110.