229 / 537
TMSF’nin Özel Hukuktan Kaynaklı Alacaklarını Tahsilde Yetkisini Aşması Sorunu
228
olanak tanımakta, bu kuruluşlara ait alacakları amme alacağı statüsü-
ne sokmamaktatır.
5
Kaldı ki, bir alacağın salt devlet, il özel idaresi ya da belediyeye ait
olması dahi bu alacağın 6183 sayılı Kanun kapsamında bir amme ala-
cağı olarak tanımlanmasını ya da bu Kanun dairesinde tahsilini sağ-
lamayacaktır. 6183 sayılı Kanunun 1. maddesine göre devletin, il özel
idarelerinin ve belediyelerin sözleşmeden, haksız fiilden ve haksız
iktisaptan kaynaklanan alacaklarının 6183 sayılı Kanunun kapsamına
girmemektedir.
Dolayısıyla örneğin vergi alacağını tahsil edemeyen bir vergi da-
iresi ya da bir belediye, amme alacağı niteliğini taşıyan alacakları için
6183 sayılı Kanun dairesinde icrai işlem yürütebilecektir. Benzer bir
şeklide prim alacağı için SGK, alacağı her ne kadar 6183 sayılı Kanun
kapsamında bir amme alacağı sayılmasa da, 5510 sayılı Kanunun yap-
tığı açık atıfla
6
amme alacağı niteliği taşımayan alacağını 6183 sayılı
Kanunda tanınmış yetkileri kullanarak tahsil edebilecektir.
Buna mukabil devlet, il özel idaresi ya da belediyeler dışındaki
hiçbir kuruluşun alacağı 6183 sayılı Kanunun yaptığı tanıma göre
amme alacağı niteliği taşımamaktadır. Özel bir kanun eliyle yapılmış
açık bir atıf olmadıkça, bu alacakların 6183 sayılı Kanun dairesinde
takibi mümkün değildir. Benzer bir biçimde devletin, il özel idareleri-
nin ya da belediyelerin ait araçların bir trafik kazası sonucunda doğan
tazminat bedelleri, gayrimekullerinin kira sözleşmesinden doğan kira
ya da bir cezai şart bedellerinin de 6183 sayılı Kanun’a göre tahsil edi-
lemeyeceği açıktır. Çözümünde özel hukuk kurallarının uygulanacağı
bu kısım ihtilaflarda, tahsilât süreci de 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu
hükümlerine göre yürütülecektir.
Pekiyi, bu ayrımın tahsilât safhasındaki pratikteki farkı nedir? Bu
kapsamda her iki Kanun açısından izlenen sürece kısaca ve kabaca
5 Turgut Candan,
“Kanuni Temsilcilerin Kamu Alacağından Sorumluluğu”
,
Yaklaşım
, S
39 Mart 1996, s. 19
6 5510 sayılı Kanunun 88/16 hükmüne göre: Kurumun süresi içinde ödenmeyen
prim ve diğer alacaklarının tahsilinde, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil
Usûlü Hakkında Kanunun 51 inci, 102 nci ve 106 ncı maddeleri hariç, diğer mad-
deleri uygulanır. Kurum, 6183 sayılı Kanunun uygulanmasında Maliye Bakanlığı
ile diğer kamu kurum ve kuruluşları ve mercilere verilen yetkileri kullanır.