287 / 537
Kusurluluk ve Kusurluluğu Etkileyen Haller
286
mesinden kaynaklanan öfkeyle atılı suçu işlediklerini belirterek, suçlarını
samimi bir biçimde ikrar etmeleri karşısında; sanıkların müşteki hakkındaki
söz konusu iddialarının doğruluğu halinde, müştekinin memurluk görevini
yasaya uygun olarak yaptığının kabul edilmesi mümkün olamayacağından ve
bu durumda sanıklar hakkında TCK.nun 516/2. maddesinin 1. bendi uyarın-
ca değil, haksız tahrik altında kaldıklarının kabulü ile basit ızrar suçundan,
TCK’nın 516/ilk ve 51. maddeleri uyarınca cezalandırılmaları gerekeceğin-
den…”
bozulmasına karar verdiği görülmektedir
38
.
10-Çeşitli Hata Halleri
TCK’nın 30’uncu maddesi; “
(1) Fiilin icrası sırasında suçun kanunî
tanımındaki maddî unsurları bilmeyen bir kimse, kasten hareket etmiş olmaz.
Bu hata dolayısıyla taksirli sorumluluk hâli saklıdır. (2) Bir suçun daha ağır
veya daha az cezayı gerektiren nitelikli hâllerinin gerçekleştiği hususunda ha-
taya düşen kişi, bu hatasından yararlanır. (3) Ceza sorumluluğunu kaldıran
veya azaltan nedenlere ait koşulların gerçekleştiği hususunda kaçınılmaz bir
hataya düşen kişi, bu hatasından yararlanır”
şeklindedir.
Madde metninde çeşitli hata hâlleri düzenlenmiştir
39
. Hata, failin
tasavvuru ile gerçeğin birbirine uymamasını ifade etmektedir. Failin
tasavvurunun konusu dış dünyaya ait bir şeye ilişkin olabileceği gibi,
normatif dünyaya ait bir gerçekliğe ilişkin de olabilir. Dış dünyaya iliş-
kin bir şeyin, olduğundan farklı bir şekilde algılanması halinde
unsur
yanılgısından
(tipiklik hatası), normatif dünyaya ilişkin bir gerçekliğin,
olduğundan farklı bir biçimde değerlendirilmesi halinde ise,
yasak ha-
tasından
bahsedilir. Kısaca unsur hatası (fiili hata) bir algılama hatası
olduğu halde; yasak hatası (hukuki hata) bir değerlendirme hatasıdır
40
.
38 Karar için bkz. Adalet İçtihat Bankası, Meşe Yazılım, Ankara.
39 Geniş bilgi için bkz. ARTUK, Mehmet Emin-GÖKCEN, Ahmet-YENİDÜNYA,
Caner; 5237 Sayılı Kanuna Göre Hazırlanmış Ceza Hukuku Özel Hükümler, Ye-
niden gözden geçirilmiş 7. baskı, Ankara 2006, s.63.; İÇEL-EVİK, s.96vd.,218vd.;
HAKERİ, s.288vd.; ÖZBEK, TCK İzmir Şerhi, s.389vd.; Mukayeseli hukuk için
bkz.:JESCHECK, Hans-Hieinrich; 1989 Türk Ceza Kanunu Öntasarısının Genel
Hükümleri Hakkında Karşılaştırmalı Bir İnceleme, in: Türk Ceza Kanunu Tasarısı
İçin Müzakereler (Dıskussıonsbeıtrage Zum Entwurf Des Türkıschen Strafgesetz-
buchs), (çev.Adem SÖZÜER), Konya 1998, s.31.; PISAPIA, s.97vd.; KEÇELİOĞ-
LU, Elvan; Kusurluluğu Ortadan Kaldıran Sebeplerle Hukuka Uygunluk Sebep-
leri Arasındaki Ayrımın TCK’nın Uygulanması Bakımından Pratik Sonuçları, TBB
Dergisi, Sayı 87, 2010, s. 299vd.
40 TOROSLU, Nevzat; Ceza Hukuku, Genel Kısım, 8. Bası, Ankara 2005, s. 168, s. 217;
DEVRİM, Güngör, Ceza Hukukunda Fiil Üzerinde Hata, Ankara 2007, s. 23, 24.