63 / 537
Ceza Yargılamasında Hukuka Aykırı Delillerin Değerlendirilmesi Sorunu
62
hukuk kurallarının çizdiği çerçevede ve keyfilikten uzak biçimde kul-
lanılmak zorundadır
1
. Aksi halde insan haklarına saygı ve hukuk gü-
venliği ilkelerinin bir anlamı kalmaz. Nitekim 1994 tarihli bir Yargıtay
kararında da açıkça ifade edildiği gibi ceza yargılamasının temelinde
bulunan, eylemle ilgili maddi gerçeği ortaya çıkarma amacı “
ne pahası-
na olursa olsun gerçekleştirilemez. Yapılan araştırma ve soruşturma, mutlak
ve sınırsız değildir. Bu etkinlikler sırasında kişisel ve/veya toplumsal değerle-
rin korunması zorunludur
”
2
.
Burada karşımıza hukuka aykırı deliller çıkmaktadır. Zira ceza
yargılamasında amaç maddi gerçeğe ulaşmak olduğu ve her şey delil
olabildiğine göre hukuka aykırı olarak elde edilse de delillerin değer-
lendirilmesi gerektiği ifade edilebilmektedir. Buna karşın günümüz
Ceza Yargılaması Hukuku’nun artık ne pahasına olursa olsun gerçe-
ğin bulunmasını reddettiği de belirtilmektedir
3
. Dolayısıyla hukuka
aykırı deliller sorunu çok uzun zamandır tartışılagelen bir konudur.
Temel hak ve özgürlüklere doğrudan müdahale edilmesinin gündeme
geldiği ceza yargılaması hukuku bakımından daha da çok önem taşı-
makta ve yoğun biçimde tartışılmakta, sorunu çözmeye çalışan birçok
çözüm önerisi dile getirilmektedir. Mahkemeler de çeşitli gerekçeler-
le benimsedikleri çözüm yolları çerçevesinde, hukuka aykırı biçimde
elde edilip dava dosyasına girmiş delilleri hüküm verirken değerlen-
dirmekte veya reddetmektedir.
II. Hukuka aykırı delil kavramı
a) Tanım: Hukuka aykırı delil kavramı, yabancı unsurlara başvur-
madan, bizatihi kendisinden yola çıkarak
“hukuk sistemine, dolayısıyla
da hukuk kurallarına aykırı biçimde elde edilmiş delil”
olarak tanımlanabilir.
Bu bağlamda dikkate alınması gereken yalnızca bir ülkede hâlihazırda
uygulanan yasalar ve ilgili mevzuat değil evrensel ve uluslar üstü dü-
1 Nurullah Kunter – Feridun Yenisey – Ayşe Nuhoğlu,
Muhakeme Dalı Olarak Ceza
Muhakemesi Hukuku
, Beta, 18. Bası, İstanbul, 2010, s. 1327; Yener Ünver – Hakan
Hakeri,
Ceza Muhakemesi Hukuku
, Adalet, 4. Bası, Ankara, 2011, s. 634.
2 Y. 4.CD. E:1994/7351 K:1994/7693 T:4.10.1994,
Yargıtay Kararları Dergisi
, Cilt:21
Sayı:9, Ankara, Eylül 1995, s. 1477.
3 Erdener Yurtcan,
“Yargıtay Kararları Işığında Hukuka Aykırı Delile Dayanma Yasağı”
,
Prof. Dr. Nurullah Kunter’e Armağan
, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi,
İstanbul, 1998, s. 519.