TBB Dergisi 101. Sayı

67 / 537

Ceza Yargılamasında Hukuka Aykırı Delillerin Değerlendirilmesi Sorunu 66
vurgu yapılmaktadır. Hatta öğretide “hata yapmanın” insanlara has bir
özellik olduğu ifade edilerek, “insanların, bu tür hatalardan, temel hak ve
hürriyetleri ihlal etmeyenleri ile yaşamasını öğrenmeleri gerekir” sonucuna
ulaşılmaktadır 14. Fransa’da delilin kabul edilebilirliği açısından ileri
sürülen koşullar; özel hayatın gizliliğine gayrimeşru biçimde müda-
halede bulunulmaması, devlet görevlilerinde kışkırtıcılık yapılmaması
ve nihayet savunma hakkına saygıdır15 . Bir diğer Avrupa örneği ola-
rak İsviçre’de de yasalar tarafından açıkça yasaklanmış olanlar dışın-
da, delillerin hukuka uygun olması için hukukun genel ilkelerine ve
“insan haysiyetine” uygun olmasından söz edilmektedir16.
b) Mutlak değerlendirme yasağı görüşü: Bu görüş uyarınca huku-
ka aykırı bir delilin soruşturma veya kovuşturma aşamasında kullanıl-
maması gerekir. Böylece delil toplama kurallarına aykırılık mutlak bir
aykırılık olarak kabul edilecek, sonuca etkili olup olmaması dikkate
alınmayacaktır17. Hatta yalnızca delil elde etme kuralları değil delilin
suç işlenerek elde edilmiş olması da bu bağlamda dikkate alınacaktır18.
Hukuka aykırı delillerin mutlak olarak değerlendirme dışı tutul-
ması görüşünün dayandığı esaslardan biri de yasa hükmünün de bir
hukuk kuralı olmasından hareketle yasaya aykırılığın her halde huku-
ka aykırılık anlamına geldiği ve “az ya da çok” hukuka aykırılıktan söz
edilemeyeceğidir19. Nitekim mahkeme hükmünün hukuka aykırı bir
delile dayanması, hiçbir niceliksel değerlendirme yapılmaksızın tem-
yiz aşamasında mutlak bir bozma sebebi oluşturmaktadır.
Gerek Yargıtay gerekse Askeri Yargıtay’ın bu görüşü yansıtan ka-
rarları vardır. Örneğin Yargıtay 7. Ceza Dairesi 2005 yılında, yargıç ka-
rarı olmadan ve “gecikmesinde sakınca bulunan halin varlığını gösteren bir
tespit, bilgi ve belge de bulunmamakta” iken yapılan aramayı Anayasa’nın
21, Polis Vazife ve Salahiyetleri Kanunu’nun 2 ve 9, 1412 sayılı Ceza
Muhakemeleri Usulü Kanunu’nun 97. maddeleri nedeniyle hukuka ay-
14 Bahri Öztürk, “CMUK Reformu ve Delil Yasakları”, Selçuk Üniversitesi Hukuk
Fakültesi Dergisi, Cilt:4 Sayı:1-2, 1994, s. 45-46.
15 Edouard Verny, “Des sonorisations et des fixations d’images décidées par le juge
d’instruction”, Revue pénitentiaire et de droit pénal, 2004/4, s. 779.
16 Thomas Legler, Vie privée et image volée, Staempfli, Berne, 1997, s. 202.
17 Erdener Yurtcan, a.g.e., s. 520.
18 Nur Centel – Hamide Zafer, a.g.e., s. 688.
19 Mahmut Koca, “Ceza Muhakemesi Hukukunda Deliller”, Ceza Hukuku Dergisi, Yıl:1
Sayı:2, İstanbul, Aralık 2006, s. 224.