291 / 473
Kat Karşılığı İnşaat Sözleşmesinde 3. Kişinin (Alıcı) Hak ve Sorumlulukları
290
I- KAT KARŞILIĞI İNŞAAT SÖZLEŞMESİNİN HUKUKİ VASFI
Günümüz dünyasında gelişme ile birlikte endüstri üretiminde te-
mel problemlerin başında ham madde sıkıntısı çekmektedir. İnsanla-
rın yeryüzündeki çoğalması ve yayılması çok ciddi yerleşim problem-
lerini beraberinde getirmiştir. Nitekim yerin üzerinde yatay yayılma
çok geniş bir alanı kapsadığı için toplu yaşamın zorunlu birçok hiz-
metinin de zamanında ve usulüne uygun olarak yerine getirilmesine
engel olmaktadır. Yeryüzü şekilleri de çok geniş yayılma imkân ve
kabiliyetini de vermemektedir. Bütün bu problemleri karşılanması ve
çözüm üretmeleri ile ilgili çalışmalarda yerleşim düzenin arzın dikey
kullanımı ile mümkün olup olmadığı ile ilgili olarak belli çözüm öne-
rilerini beraberinde getirmiştir. Nitekim gayrimenkul hukuku arzın
yatay hali ile ilgili tam olarak kendi sorunlarını çözemezken arzın di-
key kullanımı ile yeni tartışmalar ve sorunları beraberinde getirmiştir.
İşte insanın çaresizliği ve çare üretme becerisi yerden böyle yararlan-
mayı mümkün kılarken bu çabalar kendi içinde yeni bir endüstrinin
de doğmasına yol açmıştır. Şu anda yerin dikey kullanımı modern
şehircilikte tartışılmaz bir konuma oturmuştur. Çok katlı yapıların
yapımı ve bunun piyasası arz ve talep dengeleri kat karşılığı inşaat
sözleşmeleri türü işlemler ile hukuk dünyası tanışmıştır. Her insani
ilişkilenmede yaşanabilecek hukuki problemler kat karşılığı inşaat
sözleşmelerinde de doğmuştur. Türkiye’de özellikle 1950 yıllardan
sonra önemi ciddi düzeyde hissedilen bu sözleşme yargısal uygula-
malara konu edilmiş ve bu tür sözleşmeler ile ilgili çeşitli görüşler
tartışılmış ve konu belli kriterlere bağlanmıştır. Bu konunun bütün
boyutları ile ortaya konulması için bazı kavramların daha da özel ola-
rak ele alınması gerekir.
Borçlar hukukunda sözleşme serbestîsi mevcuttur. Borçlar Kanu-
nunda belirlenmiş sözleşme türleri önemlerinden ve yaygınlıkların-
dan dolayı kanunda ele alınmış ise de sözleşmeler sadece kanunda
yazılı olanları değildir.
Kat karşılığı inşaat sözleşmesi de ismi Kanun’da geçmediği için
adsız olarak nitelenebilecek bir sözleşmedir. Bu sözleşmenin yapıl-
masındaki hak ve borç dengeleri karşılaştırıldığında bu sözleşmenin
Borçlar Kanunu’nun özel olarak düzenlenmediği görülmektedir.
Ancak ittifak ile kabul edilen bir husustur ki genel uygulamadan