130 / 465
TBB Dergisi 2012 (103)
Mehmet NAR
129
lığının arttırılması hedeflenirken diğer taraftan da bu tür hizmetlerin
gerçekleştirilmesinde; yap (Y), yap-işlet (Yİ), yap-işlet-devret (YİD)
gibi üretim modellerine ağırlık verilmesi amaçlanmıştır. Bu şekilde
kamusal kaynakların payı azaltılırken, altyapı ve ileri teknoloji gerek-
tiren alanlarda özel kesimin payının arttırılması hedeflenmiş, benzer
ülke örneklerinde görüldüğü gibi ülkemizde de hukuki alanda düzen-
lemelere gidilmiştir. Bu amaçla
1982 tarih ve 2675 sayılı
Milletlerarası
Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkındaki Kanunun (MÖHUK) yü-
rürlüğe girmesiyle, yabancı hakem kararlarının tenfizi ve tanınmasına
ilişkin usuller de mevzuatımıza girmiştir.
1984 tarih ve 3096 sayılı Kanun
ile Türkiye Elektrik Kurumu dı-
şındaki kuruluşların elektrik üretimi, iletimi, dağıtımı ve ticareti ile gö-
revlendirilmesi hakkındaki usuller ihdas olunmuştur. Akabinde
1988
tarih ve 3465 sayılı Kanun
ile Karayolları Genel Müdürlüğü (KGM)
dışındaki kuruluşlarca (sermeye şirketlerince) otoyollar ve üzerindeki
bütün tesislerin yapımı, bakımı, işletilmesine ve süresi sonunda KGM
devrine olanak sağlayan kanun oluşturulmuştur. Bu kanuna bütünlük
kazandırmak amacıyla
1994 tarih ve 3996 sayılı Kanun
ile Bazı Yatırım
ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması
Hakkında Kanun oluşturulmuştur. Bu sayede köprü, baraj, haberleş-
me, elektrik, madencilik, fabrika, kirliliğini önleyici yatırımlar, otoyol,
demiryolu, sivil amaçlı deniz, hava alanları ve limanlar gibi benzeri
yatırım ve hizmetlerin; yerli-yabancı sermaye şirketlerince
özel hukuk
sözleşmeleri
kapsamında
yerine getirilmesi, yaptırılması, işletilmesi,
devredilmesi ve bu sözleşmelerde
tahkim mekanizmasına yer verilmesi
mümkün hale gelmiştir. Ancak söz konusu düzenlemeler Anayasa
Mahkemesi’nce iptal edilmiştir.
İptal gerekçesinde bu tür hizmetlerin kamu hizmeti olduğu, en
geniş tanıma göre kamu hizmetlerinin: devlet ya da diğer kamu tüzel
kişileri tarafından ya da bunların gözetim ve denetimleri altında, genel
ve ortak gereksinimleri karşılamak, kamu yararı ya da çıkarını sağ-
lamak için yapılan ve topluma sunulmuş bulunan sürekli ve düzen-
li etkinlikler olduğu ifade edilmektedir. Bu neviden işler özel kişilere
gördürülecekse imzalanan sözleşmenin idari sözleşme yani kamu hiz-
meti imtiyaz sözleşmesi olduğu dolayısıyla yerli ve yabancı firmalara
yani özel hukuk kişisine imtiyaz sağladığı yukarıda bahse konu yasal
düzenlemelerin bu gerçeği ortadan kaldırmayacağı, düzenlemelerdeki