TBB Dergisi 103. Sayı

Yaşama Hakkı

162

F- Ötenazi

Anayasa m. 17/1 ve AİHS m. 2 yaşama hakkı bakımından bir gü-

vence içermekte ancak ölme hakkını garanti etmemektedir. Mahke-

me 29.04.2002 tarihli Pretty/İngiltere kararında; devlete, bireye ölüm

hakkını tanımak ya da bunu kolaylaştırmak gibi bir yükümlülük yük-

lenemez, görüşünü dile getirmiştir. Burada Bayan Pretty çok ağır bir

ölümcül hastalığın pençesinde bulunduğundan hareket yeteneğini de

kaybettiği için intihar edememekteydi. Bayan Pretty’nin kendi rıza-

sı üzerine kocasının onu öldürmesi de yerel hukuka göre suç teşkil

edecekti. Mahkeme sözleşmedeki yaşama hakkının ölme hakkını da

tanıyacak şekilde yorumlanmasına mümkün olamayacağı sonucuna

varmıştır. Ulusal hukukta ötenaziyi düzenlemek sözleşmeye aykırı bir

durum yaratmayacaktır

G- Gebeliğin Sonlandırılması (Kürtaj)

İnsan yaşamı, doğumla birlikte başlar ve ölümle birlikte sona erer.

Hukuken yaşama hakkının ne zaman başladığı konusunda insan hak-

ları hukukunda kesin bir cevap yoktur. Bu konuda her ülkenin kendi

ulusal hukukunda yapacağı düzenlemeler bakımından oldukça geniş

bir takdir hakkı bulunmaktadır.

AİHM Büyük Dairesi’nin 08.07.2004 tarihli Vo/Fransa kararında,

cenine zarar verme olayının sözleşmenin 2. maddesi kapsamında bir

suç olarak değerlendirilmesinin gerekip gerekmeyeceği tartışılmıştır.

Bu olayda rutin bir check up için hastaneye giden ve altı aylık hami-

le olan ve Fransızca konuşamayan başvurucu personelin hastaların

soyadlarını karıştırması sebebiyle nedeniyle bir başka kadınla karış-

tırılmış, bunun üzerine yapılan hatalı müdahale sonucunda, ileri bir

tarihte çocuğunu aldırmak zorunda kalmıştır. Ulusal hukukta başvu-

rucu doktorlara karşı adam öldürme davası açamamıştır, çünkü Fran-

sız hukukuna göre ceninin taksirle öldürme suçunun mağduru olması

mümkün değildir. Mahkeme ceninin yaşama hakkının korunmasın-

dan yararlanıp yararlanmayacağı konusunda açık bir tavır almaktan

kaçınmıştır. Avrupa düzeyinde ceninin doğası ve statüsü hakkında

uzlaşı olmadığı ancak bu konuda koruma kapsamına alınmaya baş-

Tezcan, Erdem, Sancakdar, Önok, s.94.