171 / 465
İnsanlığa Karşı Suçlar
170
uluslararası mahkemeler belli bölgelerde meydana gelen uluslararası
nitelikte bazı suçları yargılamak üzere kurulmuş yer ve zaman itiba-
riyle sınırlı mahkemelerdir. Bu mahkemelerin statülerinde de insanlı-
ğa karşı suçlar, o bölge koşullarına uygun olarak düzenlenmiş, bazen
oldukça kapsamlı sınırlamalara tabi tutulmuş, bazen de suç daha ge-
nel olarak kabul edilmiştir.
İnsanlığa karşı suçlar yer aldıkları uluslararası belgelerde bir çer-
çeve suç niteliğinde düzenlenmiş ve genellikle önemli bir takım suç
fiilleri sayıldıktan sonra ‘diğer insanlık dışı fiiller’ gibi bir ifadeyle
daha pek çok suç fiilinin bu suç kategorisine sokulabilmesi imkanı
sağlanmıştır. Nitekim, insanlığa karşı suçların en son Roma Statüsü
ile kabul edilen metni de bu şekildedir, yani insanlığa karşı suçlar içe-
risinde suç türleri sınırlı sayıda sayılmamıştır. İnsanlığa büyük acılar
yaşatan veya yaşatacak bazı fiillerin cezasız kalmaması amaçlanmıştır.
Bu durum, ceza hukukunun en temel ilkelerinden biri olan kanunsuz
suç ve ceza olamayacağı ilkesine aykırıdır, kanunilik ilkesi yanında,
ceza hakiminin kıyas yasağını da düşünürsek bu imkansızlık daha net
görülmüş olur. Bu sebeple insanlığa karşı suçların bir an önce sınırlan-
dırılması gerekliliği ortadadır ki bu hukuki güvenlik ilkesi açısından
da önemlidir.
2. TARİHÇE
Açıkça insanlığa karşı suç olarak tanımlanmasa da, 1474 yılın-
da Almanya’nın Breisach şehrinde, Alman İmparatoru Peter Von
Heigenbach’ı yargılamak üzere bir Roma Germen mahkemesi kurul-
muş ve Heigenbach, tanrının ve insanların kanunlarını ihlal etmek ve
askerlerini sivil halkın ırzına geçirterek öldürtmekten mahkum edil-
miştir.
1
Bununla birlikte uluslararası bir ceza mahkemesi kurma konu-
sundaki ilk teşebbüs 1. Dünya Savaşı sonrasında gündeme gelmiştir.
İngiltere, Alman Kralı II. Wilhelm’i savaşa yol açmakla suçlamakta
ve iade talebinde bulunmaktaydı. Hollanda, İngiltere’nin bu talebini
“devlet başkanlarının sorumsuzluğu”
gerekçesiyle reddetmiştir ve ceza
yargılaması yapılamamıştır.
2
1
Durmuş Tezcan,
“Uluslararası Suçlar ve Uluslararası Ceza Divanı”
,
Ankara Barosu
Hukuk Kurultayı 2000
, s. 272
2
İlyas Doğan,
Devletler Hukuku
, Ankara, Seçkin Yayınevi, 2008, s. 330