375 / 465
İnsan Hakkı Olarak Çevre ve Çevre Hukukuna Hakim Olan Bazı İlkeler
374
2- İlk koşul konusunda, ciddi veya geri dönüşü olmayan çevresel za-
rarın gerçekten meydana gelmiş olması gerekli değildir. Böyle bir
zarar tehdidi gereklidir. Çevresel zarar tehdidi ciddi olma ve geri
dönüşü olmama eşiğine varmış olmalıdır.
3- Çevresel zarar tehdidi, bilimsel bulgularla yeterince desteklenme-
lidir.
4- Eğer, ciddi veya geri dönüşü olmayan çevresel zarar tehdidi yok-
sa, ihtiyat ilkesinin uygulanması için herhangi bir esas yoktur.
5- İkinci koşul yani tam bilimsel kesinliğin olmaması ile ilgili olarak,
belirsizlik çevresel zarar tehdidinin niteliği ve kapsamı ile ilgilidir.
6- İhtiyat prensibinin talebini tetiklemesi için var olması gereken bi-
limsel belirsizliğin derecesi, ihtiyat ilkesinin ilk örnek koşulunun
açık ve kesin ifadesinde kullanılan çevresel hasarın büyüklüğüne
bağlı olarak değişir.
“Ciddi ya da geri dönülemez çevresel hasarın”
ifa-
desi için tehdidin kesinlik derecesi,
“tehdidin gerçekten belirsizliği”
ya da
“bilimsel belirsizlik”
tir.
7- Çevreye zarar tehdidi konusunda makul bir bilimsel inandırıcılık
olmalıdır.
Bu durum, tam bir bilimsel destek olmasa bile, (basit hipotez, spe-
külasyon ya da sezgi aksine) ampirik bilimsel veriler bir senaryo-
nun öngörülmesini makul kıldığında gerçekleşir.
8- Eğer, önemli bilimsel belirsizlik yoksa (ikinci durum emsali ger-
çekleşmemişse) fakat ciddi veya geri dönülmez çevresel zarar
tehdidi varsa (birinci koşul emsali gerçekleşmişse) ihtiyat ilkesi
uygun düşmez. Tedbirlerin yine de alınması gerekecektir, fakat
bunlar belirsiz durumlara uygun ihtiyadi tedbirler değil, ciddi
veya geri dönülmez çevresel zarar ilişkin göreceli olarak belirli
(kesin) tehdidi kontrol ve düzenlemeye dönük önleyici tedbirler
olacaktır.
9- Eğer, emsal veya eşikler koşullarının ikisi de yerine gelmişse- yani
ciddi ya da geri dönülemez çevresel bir hasar tehdidi ve bilimsel
belirsizliğin gerekli derecesi bulunmaktaysa- ihtiyat ilkesi hare-
kete geçirilecektir. Bu noktada kanıtlara dayanan ağırlık yer de-
ğiştirecektir. Karar verici ciddi ve geri dönülmez çevresel zarar