372 / 465
TBB Dergisi 2012 (103)
Erol ÇİÇEK
371
içinde bir başka yöntemde basitleştirilmiş prosedür (simplified proce-
dure) olarak anılmaktadır. Basitleştirilmiş prosedür tam bir risk anali-
zini gerektirmemektedir. Bu yöntem daha çok izne tabi ürün, konvan-
siyonel ürünlerin büyük ölçüde eşiti (substantially equivalent) olduğu
durumlarda söz konusu olmaktadır.
1998 yılında, İtalya ile AB komisyonu arasında anlaşmazlık çıktı.
İtalyan Bakanlar Kurulu, 4 Ağustos 2000 tarihli kararnameyle, Komis-
yonun daha önce basitleştirilmiş usulü kullanarak, genetiği değiştiril-
miş mısırdan üretilen yiyeceklere, önemli ölçüde geleneksel benzer-
lerine eşdeğer olduğu gerekçesiyle verdiği izne geçici yasak getirdi.
Monsanto ve diğer şirketler bu kararnameye karşı dava açtı.
İtalyan Mahkemesi (Tribunale amministrativo regionale del La-
zio) (
“TAR”
) TAR konuyu Avrupa Adalet Divanı’na götürdü.
Mahkeme, (AAD) ihtiyat ilkesinin (invoke) harekete geçirilmesi-
ne, riskin gerçekliği ve ciddiliğinin tam olarak belirlenemediği durum-
larda yeşil ışık yakmaktadır.
Mahkeme, belli koşullarda, üye devletlerin (novel food) yeni yiye-
ceklere insan sağlığını korumak ve ihtiyat ilkesini harekete geçirmek
amacıyla geçici yasak koymasına müsaade etmektedir.
36
Mahkemeye göre; üye devletler, koruyucu bir tedbir almadan
önce, bilimsel risk değerlendirmesi yapma konusunda, açık bir yü-
kümlülük altındadırlar. Mahkeme, üye devletlerin risk konusunda
bilimsel olarak kanıtlanmamış, tamamen farazi veya varsayımlara da-
yalı olarak hareket etmemelerini vurgulamıştır.
37
Birlik mevzuatında, ‘safeguard clause’ (Koruma Klozu) Directive
90/220/EEC ve Directive 90/220/EEC değiştiren Directive 2001/18/
EC (Article 23) yer almaktadır.
38
36
s.14
37
İbid, s.13
38
“Bir Üye Devlet, varolan bilgilerin yeniden değerlendirilmesi veya yeni elde
edilen bilgilerin bir sonucu olarak, bu yönetmelik ile uyumlu bir gıda veya gıda
maddesi kullanımının insan sağlığını ya da çevreyi tehlikeye attığı konusunda
detaylı gerekçelere sahip olduğunda, o Üye Devlet kendi ülkesinde, söz konusu
gıda veya gıda maddesi kullanımı geçici olarak kısıtlayabilir veya ticaretini askıya
alabilir.Derhal, kararlarının gerekçelerini göstererek, diğer Üye Devletleri ve
Komisyonu bilgilendireceklerdir.”