376 / 465
TBB Dergisi 2012 (103)
Erol ÇİÇEK
375
tehdidinin artık belirsiz değil gerçek olduğuna hükmetmelidir. Bu
tehlikenin gerçek olmadığı veya ihmal edilebilir olduğu gerçeğini
gösterme ağırlığı etkin bir biçimde ekonomik veya başka bir geliş-
me planı, programı veya projesini ileri sürmeye döner.
10- İhtiyatlılık ilkesi tehditlerin gerçekliğinin ve ciddiyetinin tam ola-
rak ortaya çıkmasını beklemek zorunda kalmadan önleyici tedbir-
lerin alınmasına izin verir. Bu önleyici öngörü kavramdır.
11- 0 riski öngören ihtiyat standardı uygun değildir (yersizdir). Riskin
gerçekliği ve kapsamının kesin bilimsel delillerle tam olarak or-
taya konmamış olmasına rağmen, önlem alındığında risk mevcut
bilimsel verilerle yeterli bir biçimde destekleniyorsa önleyici bir
önlem alınabilir.
12- Uygun olacak ihtiyadi tedbirlerin tipi ve seviyesi tehlikenin geri
dönülmezliği ve ciddiyet derecesiyle belirsizliğinin derecesinin
birleşik etkisine bağlıdır. Bu risk analizinin alışılmış formülasyo-
nunu, yani olayın gerçekleşme olasılığı ve sonuçlarının ciddiliğini
kapsar. Tehdit ne kadar önemli ve belirsiz olursa, gereken önlem
derecesi o kadar artar.
13- İhtiyat (tedbirlilik) ayrıca gelişme planı, projesi veya programının
ilerlemesine ilişkin kararın tüm sonuçlarının ortaya çıkana kadar
bir miktar hatanın tespit edilmesi gerektiğini öne sürer. Bu, risk ve
fayda-maliyet analizindeki potansiyel hatalara tolerans gösteril-
mesini sağlar. Potansiyel hatalar çevrenin korunması lehinde de-
ğerlendirilir. Hata riskinin çevre lehinde değerlendirilmesi, önlem
için ekolojik alanın ya da çevresel alanının korunması amacıyladır.
14- Hata payının tespit edilmesinin bir yolu, belirsizliklerin kabul
edildiği ve gelişim planı, programı ya da projesiyle değişen alanın
belirsizlik boyutunun azaltıldığı bir adım adım veya uyarlamalı
yönetim yaklaşımını yürürlüğe koymaktır.
15- İhtiyat prensibi orantılılık kavramını benimser. İhtiyat ilkesinin
uygulamasında, kabul edilen tedbirler tehlikelerle orantılı olmalı-
dır. Uygulanabilirlik değerlendirmesi hesaba katılmalıdır. Karşılık
veya seçilmiş ihtiyati tedbirin aşırı maliyetli olmadığını göstermek
için müdahalenin orantılılığı ya da hata paylarının maliyet etkinli-
ği olmak zorundadır.