TBB Dergisi 104. Sayı

Avrupa Ceza Hukukunda Kovuşturmaların Aktarılması

134

karşılaşmaktadır”

diyerek, bu hususta bir AB mevzuatı ihtiyacının altı-

nı çizmektedir. İnsan kaçakçılığı gibi birden fazla üye devlette işlenmiş

olan sınıraşan suçlar veya bir üye devletin vatandaşının başka bir üye

ülkede işlediği suçlar bakımından, aynı kişi ve aynı olay için iki deği-

şik AB üyesi ülkede kovuşturma açılması durumunda, AB’nin adalet,

özgürlük ve güvenlik alanı yaratma amacına uygun olarak kovuştur-

maların tek bir üye devlette yürütülmesinin sağlanması hedeflenmek-

tedir.

30 Haziran 2009 tarihli Konsey Çerçeve Karar Taslağına bakıldı-

ğında, 1972 Sözleşmesi ve yürürlüğe girmemiş olan 1990 Antlaşma-

sında öngörülen sistemlerle uyumlu ve bağlantılı bir bir sistem öngör-

düğü anlaşılmaktadır. Taslağa göre, kovuşturmanın sürdüğü bir üye

devlet, diğer üye devletten kovuşturmanın devralınmasını isteyebile-

cektir. Bu durumda ise, ilk devlet, soruşturma yapma mecburiyetine

rağmen soruşturmasını sona erdirecektir (m.6 ve 16).

Kovuşturmayı devralması istenilen devletin yargı yetkisi bulun-

madığı durumda ise, taslağa göre, bu devlet ikincil yargı yetkisi (sub-

sidiary jurisdiction) kullanabilecektir (m.5). Kovuşturmayı aktaran

devletin hukukunun uygulanabilir olması ve bu devletin talepte bu-

lunması koşuluyla, talep edilen devletin suçu soruşturma yetkisi (lex

fori) doğacaktır.

Taslak, AB’de cezai konularda adli işbirliğinde hakim olan kar-

şılıklı tanıma ilkesine

dayanan bir sistemi tercih etmemiştir. Bu ne-

denle, bir üye devlet, diğer bir üye devletten soruşturmayı almasını

emredemeyecektir. Burada talep edilen devlet, diğer devletten kovuş-

turmayı yürütme sorumluluğunu üstlenerek, asli bir yardımda (pri-

mary assistance) bulunmaktadır. Burada söz konusu olan ikincil bir

yardım (secondary assistance) olmadığından,

“aktaran”

(transferring)

“alan”

(receiving) taraflar söz konusudur. Kovuşturmayı devralacak

olan taraf, taslak kapsamında, aktaran devletten soruşturmayı devra-

lıp almayacağına kendisi karar verecektir.

Bkz.Açıklayıcı Rapor, s.1.

Lizbon Antlaşmasının 69/A maddesinde, cezai konularda adli yardımlaşmanın

karşılıklı tanıma ilkesine dayandığı açıkça ifade edilmektedir.Bkz

rim.jura.uni-tuebingen.de/cms/en/doc/1158.pdf; Erişim: 7.3.2012; Mahkeme

kararlarının karşılıklı tanınması ilkesi hakkında ayrıntılı bilgi için Bkz.Ulutaş/

Atabey, Ceza Yargılarının Milletlerarası Değeri Konusunda Avrupa Sözleşmesi,

Adalet Yayınevi, Ankara, 2011, s.4.