131 / 441
Avrupa Ceza Hukukunda Kovuşturmaların Aktarılması
130
öngörmemektedir. Ancak böyle bir mekanizma, özellikle, vatandaşları tara-
fından yurt dışında işlenen bazı suçları, fiillerin işlendiği yabancı ülke ka-
nununca da cezalandırılabilir olması şartıyla, suç haline getiren üye ülkeler
bakımından yararlı olacaktır. Böyle bir durumda, yabancı ceza hukuku hak-
kında tam bilgi sahibi olunması, başlatılabilecek kovuşturmalar için zorunlu
bir önkoşuldur ve ulusal makamların o hukuk hakkında otomatik olarak bilgi
edinmeleri imkânı, işlerini bir hayli kolaylaştıracaktır.
”
5
şeklinde dile ge-
tirilmiştir.
1972 Sözleşmesi madde 25 hükmü uyarınca yaptırım, şayet yargı
yetkisi kendi milli hukukuna dayanmakta ise, Sözleşme ile getiril-
miş herhangi bir sınırlama olmaksızın, talep edilen devlet hukuku
tarafından belirlenecektir. Diğer bir devlet hukuku, yalnızca talep
edilen devletin hukukunun açıkça bu şekilde öngörmesi halinde gö-
zönüne alınır. Örneğin, yurtdışında işlenen bazı suçlarda daha az
cezayı gerektiren yabancı hukukun uygulanmasını mümkün kılan
İsviçre Ceza Kanununda bu böyledir. Bununla beraber, şayet talep
edilen devletin yargı yetkisi sadece Sözleşmeye dayanmakta ise, ta-
lep edilen devlet tam bir serbesti içinde hareket edemez. Dolayısıy-
la Sözleşme uyarınca talep eden devletin daha az cezayı gerektiren
düzenlemesi (
lex mitior
) gözönüne alınacaktır. Bu halde talep edilen
devlet orjinal yargı yetkisi değil, fakat sadece ikincil bir yargı yetkisi
kullanmaktadır. Bu koşullar altında, talep edilen devletin talep eden
devlet hukukunda öngörülenden daha ağır bir yaptırım yükletmeye
yetkilendirilmesi haklı görülmez.
6
Bu çerçevede 1972 Sözleşmesinin
söz konusu düzenlemesinin sağlıklı bir şekilde tatbiki için yabancı
hukuk hakkında talep edilen ve müeyyide uygulayacak olan devle-
tin tam ve yeterli bir bilgiye sahip olması gerekmektedir. Dolayısıyla
bu bilgi talepleri de söz konusu Ek Protokole dayanılarak ve burada
öngörülen usule göre yapılacaktır.
5
Harun MERT, Yabancı Hukuk Hakkında Bilgi Edinilmesine Dair Avrupa
Sözleşmesi’ne Ek Protokolün Açıklayıcı Raporu, Adalet Dergisi, Sayı: 41, 2011,
(ss.28-36), s.31.
6
Bkz.Açıklayıcı Rapor, m.25;Aynı yönde bir değerlendirme ve ilave bilgi için bkz.
Durmuş TEZCAN, Yurtdışında İşlenen Suçlarda Türk Hukuku Bakımından Ya-
bancı Ceza Kanununun Değeri Sorunu, AÜSBF Dergisi,C:39,1984,(ss.111-156),
s.145 vd.