173 / 505
Mükellefe İadesi Gereken Vergilerde Faiz Uygulanması
172
I. GİRİŞ
Alacaklarda zamanın geçmesine bağlı olarak değer kayıpları mey-
dana gelebilmektedir. Bu değer kayıplarının telafi edilmesi gerekmek-
tedir. Bu itibarla vergi alacaklarında da ortaya çıkabilecek kayıpların
giderilmesine yönelik bir takım müesseseler kabul edilmiştir. Bu mü-
esseselerden birisi Vergi Usul Kanunu’nda (VUK) yer alan gecikme
faizidir. Bu faizin oranı Amme Alacaklarının Tahsil Usûlü Hakkında
Kanun’da (AATUHK) düzenlenen gecikme zammı oranına bağlan-
mıştır. Bu iki müessese de devletin kayıplarını telafi etmeye yönelik
olarak düzenlenmiştir.
Mükelleflerin de çeşitli sebeplerle ödemiş oldukları ve kendilerine
iadesi gereken vergiler bakımından zamana bağlı kayıpları söz konusu
olabilmektedir. Bu kayıpların telafisi için gecikme faizinden çok sonra
sınırlı bir düzenleme yapılmıştır. Ancak bu düzenleme ortaya çıkan
zararların giderilmesinde yetersiz kalmıştır. Adil olmayan sonuçlara
yol açan madde, Anayasa Mahkemesi’nce iptal edilmiş ve ardından
yeni bir kanunî düzenleme yapılmıştır.
Bu çalışma kapsamında gecikme faizine kısaca değinilecek ve ver-
gi mükelleflerine iadesi gereken vergilerde faiz uygulanması konusu
üzerinde durulacaktır. İlk olarak, Anayasa Mahkemesi kararı öncesin-
deki düzenleme ele alınacaktır. Daha sonra Anayasa Mahkemesi ka-
rarı incelenecektir. Son bölümde ise Anayasa Mahkemesi kararı doğ-
rultusunda gerçekleştirilen kanunî düzenleme incelenecek ve yapılan
değişiklik hakkında değerlendirme yapılacaktır.
II. VERGİ ALACAKLARINA FAİZ UYGULANMASI
Vergi alacaklarının geç tahakkuk etmeleri dolayısıyla meydana
gelen kayıpların telafisi almacıyla uygulanan gecikme faizi, 1985 yılın-
da yapılan kanun değişikliği ile VUK’ta yer almıştır
1
. Kanunun genel
gerekçesinde mükelleflerin vergilerini zamanında ve tam olarak öde-
melerinin sağlanması ve bu suretle mükellefler arasında ortaya çıkabi-
lecek eşitliğe aykırı durumların önlenmesinin hedeflendiği belirtilmiş-
1
3239 Sayılı Kanun, RG. 11.12.1985, S. 18955.