TBB Dergisi 105. Sayı

Siyaset ve Anayasal Yabancılaşma:Etik İlkelerin Türk Hukukuna Uyarlanması Problemi

232

mesi yapılması veya normların uygulanmaması olarak ortaya çıkmak-

tadır ki bu süreçler ise rahatlıkla birer anayasal yabancılaşma olarak

saptanabilecektir.

Yabancılaşma kavramı, kuşkusuz sadece belirlenmiş referans-

lara aykırılıkları değil, aynı zamanda mevzu düzenlemelerin kendi

iç-tutarsızlıklarını, ontolojik çelişkilerini de kapsayan daha geniş an-

lamlar da içerebilmektedir. Bunun en somut örnekleri ise, bu yazıda

inceleneceği üzere, dünyada ve Türkiye’de “kamu etiği” adı altında

etik ilkelerin pozitif hukuka uyarlanması girişimlerinde gözlemlene-

bilmektedir. Bu çalışmanın bir diğer yönü de anayasal yabancılaşma

saptamalarının yanında; yaptırım içermeyen etik ilkelerin, bizzat yap-

tırım içermesiyle var olabilen normatif disiplinlerden biri olan hukuka

taşınmasında ortaya çıkabilecek problemlere de dikkat çekilmesiyle il-

gilidir. Yaptırımlarla bezenmiş hukuk normuna dönüştürülen bir etik

ilke, artık ne kadar etik bir kategori olarak değerlendirilebilecektir? Bu

yazıda yanıtı aranacak sorulardan biri de bu olacaktır.

I. ETİK VE NORMATİF DİSİPLİNLERİN YABANCILAŞMA

EKSENİNDE KARŞILAŞTIRILMASI

A. Etik Kavrayış Farklılıkları ile Etik İlkelerin Normatif

Disiplinlere Uyarlanması Probleminin Yabancılaşmayla İlgisi

Etik kavramının siyaset ve hukuk tartışmaları kapsamında değer-

lendirilmesi eğiliminin özellikle 20.Yüzyıl’ın sonlarından günümüze

hatırı sayılır bir ivme kazandığı; hatta dünyada ve Türkiye’de etik kav-

ramının pozitif hukuk metinlerine geçirilecek denli ilgi merkezi olma-

ya başladığı rahatlıkla gözlemlenebilmektedir. Bu bağlamda etik, artık

sadece felsefi bir tartışma konusu değil, bizatihi normatif-disipliner

tartışmaların da odağına yerleşmiş bulunmaktadır. Örneğin “Hipok-

rat Yemini” ile başlayan tıbbi etik, sadece bir felsefi önermeler dizisi-

nin araştırılması veya tıp fakültelerinde okutulan bir ders değil, po-

zitif hukukta “hasta hakları”

kategorisinin yaratılmasına vesile olan

bir bilimsel-disipliner kaynak işlevi de görebilmektedir.

Hekimlikte

“Hasta Hakları Yönetmeliği”,

Resmi Gazete

, 01.08.1998, Sayı: 23420.

Neşe Kocabaşoğlu, İbrahim Başağaoğlu, Zekeriya Kökrek, “Tıbbi Etik”,

Yeni

Symposium,

Sayı 36 (3-4), s. 81-84, 1998, s. 81