274 / 473
TBB Dergisi 2013 (106)
Ayşen SEYMEN ÇAKAR
273
ma hakkını düzenlerken
38
,41. maddesinde
39
adalet kavramına yer ve-
rilmiştir. Yine Avrupa Birliği Kurucu Antlaşması da adalet kavramına
anlaşmanın çeşitli kısımlarında yer vermiştir.
40
Birleşmiş Milletler Ant-
laşması da, amaçlar ve ilkeler başlıklı birinci maddesinde adalet kav-
ramına yer vermiştir.
41
Ayrıca B.M. Antlaşmasının başlangıç kısmında
da “Biz Birleşmiş Milletler halkları….adaletin korunması….için çaba
harcamaya karar verdik” şeklinde bir ifade yer almaktadır.
SONUÇ
Adalet kavramı, ilkçağlardan günümüze, var olduğuna inanıldığı
halde nitelikleri üzerinde ortak bir anlaşmaya varılamayan ve tanımla-
namayan bir kavramdır. Pek çok düşünür ve pek çok yazar tarafından
adalet kavramı tanımlanmaya çalışılmış ve fakat adaletin, en yüksek
erdem olduğu, hukuk dahil pek çok kavramı içine alan bir çerçeve
terim olduğu belirtilmiştir. Bazı düşünürler, toplumlar için ortak bir
adalet duygusunun varlığını savunurken; diğer bazıları bu duygunun
zaman içerisinde değişebileceğini belirtmişlerdir. Adalet, pek çok an-
lama gelmek üzere kullanılmıştır. Örneğin, eşitlik, orantı, hak, hukuk,
erdem, mutluluk, iyi vs. Adaletin tanımını yapmanın zorluğunun bi-
lincinde olarak bazı düşünürler bu kavrama, karşı yorum yöntemiy-
le ulaşmaya çalışmışlardır. Adaletsizlik nedir veya neler adaletsizdir
38
Kendi kendini savunmak yada kendi seçeceği bir savunucu yada eğer bir savu-
nucu atanması için parasal olanaklardan yoksun bulunuyor ve adaletin esenliği
gerektiriyorsa, mahkeme tarafından atanacak bir avukatın ücretsiz yardımından
yararlanmak….
39
Mahkeme, sözleşme yada ona bağlı protokollerin ihlal edildiğini tespit ederse, ve
ilgili sözleşmeci tarafın iç hukuku bunu ancak kısmen giderme olanağı veriyorsa,
ve gerekli ise, mahkeme zarar gören tarafa adil bir karşılık hükmedebilir.
40
Örneğin Avrupa Birliği Kurucu Antlaşmasının başlangıç kısmında “Bu antlaşma
ve AB’nin İşleyişine İlişkin Antlaşmanın düzenlemeleri uyarınca bir özgürlük, gü-
venlik ve adalet alanı kurmak yolu ile halkaların emniyetini ve güvenliğini garan-
ti altına alarak, kişilerin serbest dolaşımını kolaylaştırmak….”tan söz edilmiştir.
Kamuran Reçber,
Avrupa Birliği Kurumlar Hukuku ve Temel Metinleri,
Bursa: Alfa
Aktüel Yayınları, 2010, s. 388
41
Birleşmiş Milletlerin amaçları şunlardır:
1. Uluslararası barış ve güvenliği korumak ve bu amaçla: barışın uğrayacağı
tehditleri önlemek ve bunları boşa çıkarmak, saldırı yada barışın başka yollar-
la bozulması eylemlerini bastırmak üzere etkin ortak önlemler almak ve barışın
bozulmasına yol açabilecek nitelikteki uluslararası uyuşmazlık veya durumların
düzeltilmesini yada çözümlenmesini barışçı yollarla, adalet ve uluslar arası hu-
kuk ilkelerine uygun olarak gerçekleştirmek (md. 1/1)