280 / 473
TBB Dergisi 2013 (106)
Ezgi Aygün EŞİTLİ
279
lulukları doğamazsa da aynı durumdaki çocukların, suçun mağduru
olmaları bakımından anlama ve isteme yeteneğinde kabul edilmiş bir
yaş sınırı söz konusu olmadığından, her somut olayda bu yeteneğe sa-
hip olup olmadıkları araştırılacak, temyiz gücüne sahip olmaları halin-
de ise aksine bir düzenleme olmadıkça rızalarını geçerli kabul etmek
gerekecektir.
Rızayı açıklamaya ehil olan kişi, gerçekleştirilecek olan fiilin esa-
sını, amaç ve kapsamını, sonuçlarını, öngörülen risk ve külfetlerin et-
kisini ölçebilmeli, muhtemel fayda ve zararlarını değerlendirebilecek
durumda olmalıdır. Sonuç itibariyle değerlendirilmesi gerekli nokta, o
kimsenin o somut olaya münhasır olarak rıza açıklama yeteneğine sa-
hip olup olmadığı, somut olayda fiilin kapsam ve sonuçlarını anlayıp
anlayamadığıdır
3
.
II. ÇEŞİTLİ SUÇLAR BAKIMINDAN RIZA EHLİYETİ
1.
Yaralama Suçunda Çocuğun Rıza Ehliyeti
Anayasa’ nın 17. maddesi uyarınca; herkesin vücudu üzerinde
serbestçe tasarrufta bulunma hakkı vardır. Tıbbi zorunluluklar ve ka-
nunda yazılı haller dışında kişinin vücut bütünlüğüne dokunulamaz.
Yargıtay bir kararında, kanunda yazılı haller dışında ve yaralama
suçunun şikâyete tabi halleri haricinde mağdurun rızasıyla vücut bü-
tünlüğünün ihlal edilemeyeceğini belirtmiştir
4
.
Bu görüş eleştirilerek, şikâyete tabi olmamakla beraber ferdin üze-
rinde tasarruf edebileceği konulara ilişkin suçların da bulunduğu ileri
sürülmüştür
5
.
Biz, yaralama suçunun basit tıbbi müdahaleyle giderilemeyen hal-
leri kanunen şikâyete tabi olmadığından
6
, rızanın işlemi hukuka uy-
3
Gunn, M. J./Wong, J.G./Clare, I. C. H./Holland, A. J.: “Decision-making capa-
city”,
Medical law review
, 7, autumn 1999, s. 269 vd.; Erkan, V. U./Yücer, İ.: “Ayırt
Etme Gücü”,
AÜHF Dergisi
, C. 60, S. 3, Ankara 2011, s. 489 vd.
4
Bkz.; Yargıtay CGK, 01.02.2005 T., 2004/9-213 E., 2005/3 K. Bkz. aynı yönde; İçel,
K./Sokullu A., F./Özgenç, İ./Sözüer, A./Mahmutoğlu, F. S./Ünver, Y.: Suç Teo-
risi, İstanbul 2000, s. 188.
5
Dönmezer S./Erman, S.: Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku, GK., C. II, İstanbul 1997,
s. 75.
6
TCK’ nun 86. maddesi gereği; “Kasten başkasının vücuduna acı veren veya sağ-