269 / 473
Adalet Mülkün Temeli Midir?
268
Gözler’e göre de, hukuk bilimi, fizik ötesine ait değildir, fizik alem-
de bulunur. Dolayısıyla pozitivist teori, tabii hukukun tüm biçimlerini
reddeder. Ona göre doğada değişmez bir düzen mevcut değildir, tüm
insanlara özgü bir tabii akıl da mevcut değildir.
21
Gözler’e göre, de-
ğerler reel dünyaya ait değildir, doğada iyi veya kötünün ölçüleri bu-
lunmaz, bunları sadece insanlar değerlendirir.
22
Değerler alanında ya
yokluk, ya da görecelilik tezi geçerlidir. Yokluk tezine göre, değerler
hiçbir şekilde reel dünyada mevcut değildir. Dolayısıyla bilimin konu-
su olamazlar.
23
Görecelilik tezine göre ise, değerler insan subjektivitesi
alanında reel olarak mevcutturlar; ama değişken oldukları için biline-
bilir şeyler değildirler.
24
Gözler’e göre, adil olanı, adil olmayandan ayı-
racak objektif ve evrensel bir ölçüt yoktur ve böyle bir ölçüt, tabiatın
gözlemlenmesi yoluyla elde edilemez. Sonuç olarak herkes, kendi bi-
lincinin gereklerine göre, tabii hukuku algılamakta serbest kalır.
25
MÜLK NEDİR?
“Adalet mülkün temelidir” cümlesinde mülk terimi devlet anla-
mında kullanılmaktadır. Peki devlet nedir? Devlet kavramı konusun-
da farklı yazarlar tarafından farklı tanımlamalar yapılmakla ve dev-
letin unsurları bazen genişletilmekle birlikte devletin temel unsurları
konusunda fikir birliği mevcuttur denilebilir. Devlet sözcüğü, dilimize
Arapçadan girmiştir. “Devl” kökünden gelir ve el değiştirme, elden
muameleye tabi tutulmaları, sabit ve değişmez unsuru teşkil eder. Değişken un-
sur ise, eşit ve eşit olmayanların belirlenmesinde kullanılan ölçüdür.... Ahlaki ve
politik genel kavramlar konusundaki değişik ve çelişen ölçüler, bir kanunun adil
olup olmadığı konusunda farklı sonuçlara götürür. Bir kanunun adil sayılıp sa-
yılmayacağı konusundaki tartışmalar, farklı ahlaki anlayışlardan kaynaklanan ve
birbirleriyle çatışan iddialar haline dönüşür. Bunun yanında bazen, adaletin ge-
rekleri ile bir başka değerin, özellikle toplumun iyiliğinin çatışma içinde olması
mümkündür. Uygar ülkelerde bu çatışmanın çoğu zaman, toplumun mutluluğu
ve güvenliği lehine çözüldüğü görülmektedir. Bütün bunlar, eşitlik olarak anlaşı-
lan adaletin, içeriği bakımından hukuk biliminin dışında kaldığını göstermektedir.
Keyman, s. 32
21
Kemal Gözler,
Hukukun Genel Teorisine Giriş,
Ankara: US-A Yayıncılık, 1998, s. 15
22
Gözler, s. 15
23
Kemal Gözler,
Anayasa Hukukunun Genel Teorisi,
Cilt:1, Bursa: Ekin Yayınevi, 2011,
s. 139
24
Gözler, s. 139
25
Kemal Gözler,
Anayasa Normlarının Geçerliliği Sorunu,
Bursa: Ekin Yayınevi, 1999,
s. 141