TBB Dergisi 106. Sayı

Ceza Hukukunda Çocuğun Rıza Açıklama Ehliyeti

282

Yukarıdaki haller çocuğun hem rıza gösterdiği hem de şikâyetçi

olmadığı durumları irdelemektedir. İstisnai olarak çocuk şikâyete tabi

yaralama suçuna rıza göstermesine karşın fiilin ardından şikâyetçi ola-

bilir. Ancak verilen rıza fiil tüketildikten sonra geri alınamayacağın-

dan geçerliliğini korur. Söz konusu halde Cumhuriyet savcısı hukuka

uygunluk nedeninin varlığını tespit etme yetkisine sahip olmadığın-

dan kamu davasını açmalı, kovuşturma aşamasında hâkim hukuka

uygunluk nedeninin varlığı sebebiyle beraat hükmü vermelidir.

Öte yandan çocuğun rıza göstermemesine rağmen şikâyetçi ol-

maması halinde şikâyet muhakeme şartı olduğundan soruşturma ve

kovuşturmaya engel olacak, dolayısıyla hukuka uygunluk nedeninin

yokluğu tespit edilemediğinden failin cezalandırılması söz konusu

olamayacaktır.

Mağdur çocuğun rızasının bulunmadığı ve şikâyetçi olduğu basit

tıbbi müdahaleyle giderilebilir yaralama durumlarında, fail de çocuk-

sa, bu kez fail açısından TCK’ nun 31. maddesi

gereği isnat yeteneği-

ne ilişkin hükümler uygulanma kabiliyeti bulacaktır.

2. Tıbbi Müdahalelerde Çocuğun Rıza Ehliyeti

1219 Sayılı Tababet ve Şuabatı Sanatların Tarzı İcrasına Dair

Kanun’un 70. maddesi gereği hekimler her tür tıbbi müdahale için has-

tanın rızasını almalıdır.

“Madde 31- (1) Fiili işlediği sırada oniki yaşını doldurmamış olan çocukların ceza

sorumluluğu yoktur. Bu kişiler hakkında, ceza kovuşturması yapılamaz; ancak,

çocuklara özgü güvenlik tedbirleri uygulanabilir.

(2) (Değişik: 29/6/2005 – 5377/5 md.) Fiili işlediği sırada oniki yaşını doldurmuş

olup da onbeş yaşını doldurmamış olanların işlediği fiilin hukukî anlam ve sonuçla-

rını algılayamaması veya davranışlarını yönlendirme yeteneğinin yeterince gelişme-

miş olması hâlinde ceza sorumluluğu yoktur. Ancak bu kişiler hakkında çocuklara

özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur. İşlediği fiilin hukukî anlam ve sonuçları-

nı algılama ve bu fiille ilgili olarak davranışlarını yönlendirme yeteneğinin varlığı

hâlinde, bu kişiler hakkında suç, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasını gerektirdiği

takdirde oniki yıldan onbeş yıla; müebbet hapis cezasını gerektirdiği takdirde dokuz

yıldan onbir yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. Diğer cezaların yarısı indirilir ve

bu hâlde her fiil için verilecek hapis cezası yedi yıldan fazla olamaz.

(3) (Değişik: 29/6/2005 – 5377/5 md.) Fiili işlediği sırada onbeş yaşını doldurmuş

olup da onsekiz yaşını doldurmamış olan kişiler hakkında suç, ağırlaştırılmış mü-

ebbet hapis cezasını gerektirdiği takdirde onsekiz yıldan yirmidört yıla; müebbet

hapis cezasını gerektirdiği takdirde oniki yıldan onbeş yıla kadar hapis cezasına

hükmolunur. Diğer cezaların üçte biri indirilir ve bu hâlde her fiil için verilecek

hapis cezası oniki yıldan fazla olamaz”.