428 / 473
TBB Dergisi 2013 (106)
Tunay KÖKSAL
427
uyuşmazlık çözüm mekanizmalarına, özellikle de uluslararası inşaat
projelerinde inşaat sanayinin özel ihtiyacı bulunmaktadır.
Günümüzdeki uygulamada ihracat kredisi sigortası şirketlerinin
sağladığı sigortaların kapsamı politik ve ticari riskler ile sınırlı olup;
çevresel, sosyal ve kültürel riskleri azaltma kapasiteleri ihmal edile-
bilir düzeydedir. Geleneksel inşaat faaliyeti, işverenlerin ve onların
müşavir mühendislerinin belirlediği teknik kriterlere ve şartlara daya-
nan talimatları yerine getirdiği için, müteahhitin inşaat işinin çevresel
boyutlarını etkileme kapasitesi, üçüncü taraflar tarafından hazırlanan
ihale dökümanları ve dizaynlar (çizimler) ile inşaatın yapılmakta ol-
duğu yabancı ülkedeki ulusal mevzuat ile sınırlıdır.
Haziran 2003’de dünyanın en büyük ve en ünlü özel finans ku-
ruluşlarından bazıları Ekvador Prensiplerini kabul etmişlerdir. Bu yol
gösterici prensipler, kredi veren kuruluşların finanse ettikleri inşaat
projelerinin sosyal açıdan sorumlu ve çevresel açıdan sakıncasız geliş-
mesini garanti etmeyi amaçlamaktadır. Nitekim, Avrupa Uluslararası
Müteahhitler Birliği Genel Kurulu’nun 15 Nisan 2004 tarihinde İstan-
bul’daki konferansının konusunun “İhracat Kredi Sigortası ve Proje
Finansmanında Çevresel ve Sosyal Standartlar” olarak seçilmesi, ge-
lişmekte olan ülkelerdeki altyapı projeleri için uluslararası finansman
sağlamada yeni standartların önemini vurgulamaktadır.
2001 yılında Dünya Ticaret Örgütüne üye olan Çin, taahhütlerinin
aksine, kabul ettiği yeni hukuki düzenlemeler ile yabancı müteahhitle-
rin Çin’in inşaat pazarına girmelerinin önünde yeni giriş engelleri ya-
ratmıştır. Avrupa Komisyonu’nun ve diğer uluslararası kuruluşların
işbirliği içinde yürüttükleri Çin Hükümeti nezdindeki ikna çabalarının
kısmen başarılı olması sonucunda, Çin inşaat pazarına uluslararası in-
şaat şirketlerini daha fazla çekebilmek için, Çin’in yeni mevzuatının ya-
bancı müteahhitler için öngördüğü ikamet şartı, yabancı mühendis sayı-
sına getirilmiş olan sınırlamalar, belirli sermaye getirme mecburiyetleri
gibi pazara giriş engeli niteliğindeki kısıtlamalar yumuşatılmıştır.
Yukarıda uluslararası müteahhitlik sektörünün gündemindeki
son gelişmeler böylece değerlendirildikten sonra, konuyu ülkemizin
yurtdışı müteahhitlik hizmetleri sektörü açısından ele aldığımızda
sektörün gündemindeki başlıca sorunlar olarak başlıca şu hususlar
dikkati çekmektedir: Bürokraside daha etkin bir koordinasyon oluş-
turma gereği, finansman bulma ve teminat mektubu temin etme güç-